Perjodata acido

Perjodata acido
Kemia strukturo de la Orto-perjodata acido aŭ H5IO6
Kemia strukturo de la Meta-perjodata acido aŭ HIO4
GHS-piktogramoj por brulivaj kaj korodaj substancoj
Kemia formulo	H5IO6 (ortoperjodata acido) HIO4 (metaperjodata acido)
CAS-numero-kodo	10450-60-9
ChemSpider kodo	Ortoperjodata Metaperjodata
PubChem-kodo	Ortoperjodata Metaperjodata
Fizikaj proprecoj
Aspekto	Senkoloraj kristaloj
Molmaso	227.941 (H5IO6) 191.91 (HIO4) g mol−1
Smiles	OI(=O)(O)(O)(O)O (orthoperiodic) OI(O)(O)(O)(O)=O (metaperiodic)
Denseco	1.4 kg/m3 g/cm3 (ortoperiodata acido)
Fandopunkto	Ŝablono:GdC (Ŝablono:GdF; 401.6 K)[1]
Solvebleco	Akvo:30 g/ml Etanolo: solvebla
Sekurecaj Indikoj
Risko	R8 R23 R24 R25 R34 R41
Sekureco	S26, S36/37/39, S45
Pridanĝeraj indikoj
Danĝero Ŝablono:Danĝerosimboloj
GHS etikedigo de kemiaĵoj
GHS Damaĝo-piktogramo	Ŝablono:GHS Piktogramo
GHS Signalvorto	Damaĝo
GHS Deklaroj pri damaĝoj	Ŝablono:H-Frazoj
GHS Deklaroj pri antaŭgardoj	Ŝablono:P-Frazoj
Escepte kiam indikitaj, datumoj estas prezentataj laŭ iliaj normaj kondiĉoj pri temperaturo kaj premo (Ŝablono:GdC kaj 100 kPa)

Perjodata acido, Perjodato de hidrogeno estas oksoacido de jodo kun plej alta oksidiĝa nombro +7. Kiel ĉiuj perjodatoj, ĝi ekzisteblas laŭ du formoj: ortoperjoda acido aŭ H₅IO₆ kun oksidiĝa nombro kaj metaperjodata acido aŭ HIO₄. Perjodata acido estis malkovrita en 1833 de Heinrich Gustav Magnus (1802-1870) kaj Carl Friedrich Ammermüller, patro de samnoma kuracisto Friedrich Ammermüller (1809-1898).

Perjodata acido posedas acidajn proprecojn similajn al tiuj de la perklorata acido. Ĝia solvaĵo eblas boli sen malkomponiĝo, kaj sub vaporigo la acido estigas acidajn kristalojn, kiuj estas tre stabilaj sub aera ekspozicio. Kiam varmigita supera ol Ŝablono:GdC, perjodata acido perdas oksigenon kaj jodata acido restas. Tiamaniere ke perjodata acido estas pli facila malkomponiĝi ol jodata acido.

Sintezo

Perjodata acido estis unue produktita, en 1833, per reakcio inter "arĝenta perjodato" kaj malvarma akvo:

$𝖠𝗀𝖨{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{+}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮\mathsf{\to }𝖧𝖨{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{+}𝖠𝗀𝖮𝖧$

Perjodata acido estas malforta acido tamen ĝi prezentas fortajn oksidigajn proprecojn. Kiam varmigita perjodata acido disproporciiĝas en dujoda kvinoksido, jodo kaj akvo.

$\mathrm{𝟤}𝖧𝖨{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{\to }{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮\mathsf{+}{𝖨}_{\mathrm{𝟤}}{𝖮}_{\mathrm{𝟧}}\mathsf{+}{𝖮}_{\mathrm{𝟤}}$

Perjodata acido prepareblas per reakcio inter la perklorata acido kaj jodo:

2 НСlО₄ + I₂ → 2 НIO₄ + Cl₂↑

Reakcioj

La saloj de perjodata acido estas fortaj oksidigagentoj; kiam varmigitaj ili malkomponiĝas per liberigo de oksigeno.

$𝖭𝖺𝖨{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{\to }𝖭𝖺𝖨\mathsf{+}\mathrm{𝟤}{𝖮}_{\mathrm{𝟤}}\mathsf{\uparrow }$

Perjodatoj prepareblas per oksidado en alkala medio ekde natria jodato pere de forta oksidanto tiel kiel kloro:

$𝖭𝖺𝖨{𝖮}_{\mathrm{𝟥}}\mathsf{+}\mathrm{𝟤}𝖭𝖺𝖮𝖧\mathsf{+}𝖢{𝗅}_{\mathrm{𝟤}}\mathsf{\to }𝖭𝖺𝖨{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{+}\mathrm{𝟤}𝖭𝖺𝖢𝗅\mathsf{+}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮$

Ortoperjodata acido havas sennombrajn Konstanto pri dissociigo de acidoj aŭ pK_a. La pK_a de la metaperjodata acido neniam estis determinita:

H₅IO₆ ↔ H₄IO₆⁻ + H⁺,Ŝablono:Pad pKa = 3.29

H₄IO₆⁻ ↔ H₃IO₆²⁻ + H⁺,Ŝablono:Pad pKa = 8.31

H₃IO₆²⁻ ↔ H₂IO₆³⁻ + H⁺,Ŝablono:Pad pKa = 11.60

Mineralaj acidoj

Halogenidaj acidoj
HF	Fluorida acido	HCl	Klorida acido	HBr	Bromida acido	HI	Jodida acido
HFO	Hipofluorita acido	HClO	Hipoklorita acido	HBrO	Hipobromita acido	HIO	Hipojodita acido
HFO2	Fluorita acido	HClO2	Klorita acido	HBrO2	Bromita acido	HIO2	Jodita acido
HFO3	Fluorata acido	HClO3	Klorata acido	HBrO3	Bromata acido	HIO3	Jodata acido
HFO4	Perfluorata acido	HClO4	Perklorata acido	HbrO4	Perbromata acido	HIO4	Perjodata acido

Literaturo

• A Text Book of Inorganic Chemistry, Anil Kumar De
• Ionic Equilibria in Analytical Chemistry, Jean-Louis Burgot
• Gardner's Commercially Important Chemicals: Synonyms, Trade Names, and ..., G. W. A. Milne
• Electrochemical Science and Technology of Copper: Proceedings of the ..., P. Vanýsek
• Theory and Practice of Histological Techniques, John D. Bancroft, Marilyn Gamble
• Handbook of Phycological Methods: Physiological And Biochemical ..., Volume 2, Janet R. Stein, Johan A. Hellebust, J. S. Craigie
• Atlas of Clinical Hematology, Helmut Löffler, Johann Rastetter, Torsten Haferlach, L. Heilmeyer, H. Begemann
• Oraganic Name Reactions Reagents and Molecular Rearrangements
• Ionic Equilibria in Analytical Chemistry, Jean-Louis Burgot
• Wheat: Chemistry and Utilization, Hugh Cornell, Albert W. Hoveling

Referencoj

Ŝablono:Portalo Ŝablono:Ĝermo