Ureo

Ŝablono:Vidu ankaŭ Ŝablono:Tabela informkesto

Karbamido

Struktura formulo	Stereokemia formulo

3D Kemia strukturo de Ureo

Sintezo de Wöhler: Ureo ↔ Amonia cianato
GHS etikedigo de kemiaĵoj^[1]
GHS Damaĝo-piktogramo	Ŝablono:GHS Piktogramo
GHS Signalvorto	Averto
GHS Deklaroj pri damaĝoj	Ŝablono:H-Frazoj
GHS Deklaroj pri antaŭgardoj	Ŝablono:P-Frazoj
Escepte kiam indikitaj, datumoj estas prezentataj laŭ iliaj normaj kondiĉoj pri temperaturo kaj premo (Ŝablono:GdC kaj 100 kPa)

Ureo^[2] estas organika kemikombinaĵo havanta la kemian formulon (N H₂)₂C O. Ĝi estis la unua organika kemia kombinaĵo artefarite kreata el neorganikaj kemioj, kiu montras ke vitalismo ne estas ĝusta ismo.

Malkovro

Ureo estis la unua organika kemia kombinaĵo artefarite kreata el neorganika kemio de Friedrich Wöhler en 1828, kiu kreis ĝin per reakcio inter kalia kombinaĵo (KOCN) kaj (NH₄)₂SO₄. Wöhler provis krei alian kombinaĵon, sed kiam li kreis ureon, li malpruvis vitalismon, kiu estas la teorio ke ĉiu kemio de vivanta estanto estas malsama ol neanima materioj. Tiel naskiĝis organika kemio.

Post la malkovro Wöhler skribis al Berzelius: "Mi devas diri al vi, ke mi povas krei ureon sen uzo de renoj, nek homaj nek hundaj. Amonia cianato estas ureo."

Ĝi troviĝas en mamula kaj amfibia urino kaj en tiu de kelkaj fiŝoj. Birdoj kaj reptilioj ekskrecias acidon (C₅H₄N₄O₃, ureata acido), pro malsama metabolismo, kiu bezonas malpli da akvo.

Sintezo

Wöhler sensukcese provis prepari amonian cianaton pere de reakcio inter la amonia klorido kaj arĝenta cianato. Anstataŭ la esperitan amonian cianaton, li estigis ureon^[3]:

NH₄Cl + AgO-C≡N → NH₄O-C≡N (NH₂-C=O-NH₂) + AgCl