Natria perjodato

Natria perjodato
Kemia strukturo de la Natria meta-perjodato
Alternativa(j) nomo(j)
Natria salo de perjodata acido Perjodato de natrio
Kemia formulo	NaIO4 Na5IO6
CAS-numero-kodo	7790-28-5
ChemSpider kodo	58683
PubChem-kodo	23667635
Fizikaj proprecoj
Aspekto	Blankaj kristaloj
Molmaso	213,8918 NaIO4 337,8497 Na5IO6 g mol−1
Smiles	[O-]I(=O)(=O)=O.[Na+]
Denseco	3,865 (anhidra) 3,210 g/cm3
Fandopunkto	Ŝablono:GdC (Ŝablono:GdF; 573 K) (anhidra) Ŝablono:GdC (Ŝablono:GdF; 448 K) (trihidrata) (malkomponiĝas)
Solvebleco	Akvo:91 g/l (Ŝablono:GdC) 14.4 g/100 mL H2O (25 Ŝablono:GdC) 38.9 g/100 mL (51.5 Ŝablono:GdC)
Nesolvebleco	Solvebla en acidoj
GHS etikedigo de kemiaĵoj
GHS Damaĝo-piktogramo	Ŝablono:GHS PiktogramoŜablono:GHS Piktogramo
GHS Signalvorto	Damaĝa substanco
GHS Deklaroj pri damaĝoj	Ŝablono:H-Frazoj
GHS Deklaroj pri antaŭgardoj	Ŝablono:P-Frazoj
Escepte kiam indikitaj, datumoj estas prezentataj laŭ iliaj normaj kondiĉoj pri temperaturo kaj premo (Ŝablono:GdC kaj 100 kPa)

Natria perjodato, perjodato de natrio estas neorganikaj oksosaloj de natrio kaj jodo, derivitaj el la perjodata acido, kiuj troveblas sub du formoj: natria meta-perjodato aŭ NaIO₄ kaj natria orto-perjodato aŭ Na₅IO₆, ambaŭ saloj estas fortaj oksidantoj kaj uzataj en pluraj organikaj sintezoj.

Sintezo

• Preparado per elektrolizo de natria jodato en acida medio:

$𝖭𝖺𝖨{𝖮}_{\mathrm{𝟥}}\mathsf{+}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮\stackrel{e^{-}}{\to }𝖭𝖺𝖨{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{+}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}$

• Traktado de trinatria duhidrogena perjodato kaj nitrata acido:

$𝖭{𝖺}_{\mathrm{𝟥}}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖨{𝖮}_{\mathrm{𝟨}}\mathsf{+}\mathrm{𝟤}𝖧𝖭{𝖮}_{\mathrm{𝟥}}\stackrel{20^{o}C}{\to }𝖭𝖺𝖨{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{+}\mathrm{𝟤}𝖭𝖺𝖭{𝖮}_{\mathrm{𝟥}}\mathsf{+}\mathrm{𝟤}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮$

• Oksidigo de jodatoj kun kloro kaj natria hidroksido:

$\mathrm{N}\mathrm{a}\mathrm{I}{\mathrm{O}}_{\mathrm{3}}\mathrm{+}\mathrm{4}\mathrm{N}\mathrm{a}\mathrm{O}\mathrm{H}\mathrm{+}\mathrm{C}{\mathrm{l}}_{\mathrm{2}}\mathrm{⟶}\mathrm{N}{\mathrm{a}}_{\mathrm{3}}{\mathrm{H}}_{\mathrm{2}}\mathrm{I}{\mathrm{O}}_{\mathrm{6}}\mathrm{+}\mathrm{2}\mathrm{N}\mathrm{a}\mathrm{C}\mathrm{l}\mathrm{+}{\mathrm{H}}_{\mathrm{2}}\mathrm{O}$

• Oksidigo de jodatoj kun bromo kaj natria hidroksido:

$\mathrm{N}\mathrm{a}\mathrm{I}{\mathrm{O}}_{\mathrm{3}}\mathrm{+}\mathrm{1}\mathrm{0}\mathrm{N}\mathrm{a}\mathrm{O}\mathrm{H}\mathrm{+}\mathrm{4}\mathrm{B}{\mathrm{r}}_{\mathrm{2}}\mathrm{⟶}\mathrm{N}{\mathrm{a}}_{\mathrm{3}}{\mathrm{H}}_{\mathrm{2}}\mathrm{I}{\mathrm{O}}_{\mathrm{6}}\mathrm{+}\mathrm{8}\mathrm{N}\mathrm{a}\mathrm{C}\mathrm{l}\mathrm{+}\mathrm{4}{\mathrm{H}}_{\mathrm{2}}\mathrm{O}$

• Natria meta-perjodato povas prepariĝi per senhidratigo de natria hidrogena perjodato kaj nitrata acido:

$\mathrm{N}{\mathrm{a}}_{\mathrm{3}}{\mathrm{H}}_{\mathrm{2}}\mathrm{I}{\mathrm{O}}_{\mathrm{6}}\mathrm{+}\mathrm{2}\mathrm{H}\mathrm{N}{\mathrm{O}}_{\mathrm{3}}\mathrm{⟶}\mathrm{N}\mathrm{a}\mathrm{I}{\mathrm{O}}_{\mathrm{4}}\mathrm{+}\mathrm{2}\mathrm{N}\mathrm{a}\mathrm{N}{\mathrm{O}}_{\mathrm{3}}\mathrm{+}\mathrm{2}{\mathrm{H}}_{\mathrm{2}}\mathrm{O}$

Reakcioj

• La kristala anhidra salo preparatas per vakua sekigo:

$𝖭𝖺𝖨{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{\cdot }\mathrm{𝟥}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮\stackrel{110^{o}C,vakuo}{\to }𝖭𝖺𝖨{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{+}\mathrm{𝟥}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮$

• Kiam varmigita, ĝi malkomponiĝas pere de oksigen-liberigo:

$\mathrm{𝟤}\mathsf{(}𝖭𝖺𝖨{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{\cdot }\mathrm{𝟥}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮\mathsf{)}\stackrel{175^{o}C}{\to }\mathrm{𝟤}𝖭𝖺𝖨{𝖮}_{\mathrm{𝟥}}\mathsf{+}{𝖮}_{\mathrm{𝟤}}\mathsf{+}\mathrm{𝟨}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮$

• Sub hejtado, ĝi estigas natrian jodaton kun oksigen-liberigo:

$\mathrm{𝟤}𝖭𝖺𝖨{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\stackrel{300-325^{o}C}{\to }\mathrm{𝟤}𝖭𝖺𝖨{𝖮}_{\mathrm{𝟥}}\mathsf{+}{𝖮}_{\mathrm{𝟤}}$

• Per galciigo de saturita solvaĵo estiĝas natria kvarhidrogena perjodato:

$𝖭𝖺𝖨{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{+}\mathrm{𝟥}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮\stackrel{0-10^{o}C}{\to }𝖭𝖺{𝖧}_{\mathrm{𝟦}}𝖨{𝖮}_{\mathrm{𝟨}}\mathsf{\cdot }{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮\mathsf{\downarrow }$

• En akva solvaĵo, la perjodataj jonoj suferas ŝanĝojn inversigeblajn:
• $𝖨O_{\mathrm{𝟦}}^{\mathsf{-}}\mathsf{+}\mathrm{𝟥}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮\mathsf{\rightleftarrows }{𝖧}_{\mathrm{𝟥}}𝖨O_{\mathrm{𝟨}}^{\mathrm{𝟤}\mathsf{-}}\mathsf{+}{𝖧}_{\mathrm{𝟥}}{𝖮}^{\mathsf{+}}𝗉𝖪\mathsf{=}\mathrm{𝟫},\mathrm{𝟩}\mathrm{𝟥}$
• $𝖨O_{\mathrm{𝟦}}^{\mathsf{-}}\mathsf{+}\mathrm{𝟤}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮\mathsf{\rightleftarrows }{𝖧}_{\mathrm{𝟦}}𝖨O_{\mathrm{𝟨}}^{\mathsf{-}}\mathsf{+}{𝖧}_{\mathrm{𝟥}}{𝖮}^{\mathsf{+}}𝗉𝖪\mathsf{=}\mathrm{𝟣},\mathrm{𝟦}\mathrm{𝟥}$
• Ĝi reakcias kun nitrata acido por estigi perjodatan acidon kaj natria nitrato:

$𝖭𝖺𝖨{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{+}𝖧𝖭{𝖮}_{\mathrm{𝟥}}\mathsf{+}\mathrm{𝟤}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮\stackrel{80^{o}C}{\to }{𝖧}_{\mathrm{𝟧}}𝖨{𝖮}_{\mathrm{𝟨}}\mathsf{+}𝖭𝖺𝖭{𝖮}_{\mathrm{𝟥}}$

• Per traktado kun diluita natria hidroksido, ĝi estigas natrian trihidrogenan orto-perjodaton:

$𝖭𝖺𝖨{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{+}\mathrm{𝟤}𝖭𝖺𝖮𝖧\stackrel{}{\to }𝖭{𝖺}_{\mathrm{𝟥}}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖨{𝖮}_{\mathrm{𝟨}}\mathsf{\downarrow }$

• Natria meta-perjodato estas forta oksidanto en acida medio:

$\mathrm{𝟧}𝖭𝖺𝖨{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{+}\mathrm{𝟤}𝖬𝗇𝖲{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{+}\mathrm{𝟥}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮\stackrel{}{\to }\mathrm{𝟤}𝖧𝖬𝗇{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{+}\mathrm{𝟧}𝖭𝖺𝖨{𝖮}_{\mathrm{𝟥}}\mathsf{+}\mathrm{𝟤}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖲{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}$

• Ĝi suferas reakcion je duobla ŝanĝo kun nitratoj kaj aliaj metalaj alkaloj:

$𝖭𝖺𝖨{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{+}𝖪𝖭{𝖮}_{\mathrm{𝟥}}\stackrel{}{\to }𝖪𝖨{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{\downarrow }\mathsf{+}𝖭𝖺𝖭{𝖮}_{\mathrm{𝟥}}$

• Per traktado kun natria oksido natria meta-perjodato estigas natrian orto-perjodaton:

$𝖭𝖺𝖨{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{+}\mathrm{𝟤}𝖭{𝖺}_{\mathrm{𝟤}}𝖮\stackrel{}{\to }𝖭{𝖺}_{\mathrm{𝟧}}𝖨{𝖮}_{\mathrm{𝟨}}$

Proprecoj

Natria perjodato uzatas por oksidado de celulozo kreante biomalkomponeblan kaj biodegradiĝan materialon kiu povas esti uzata kiel kunkudra fadeno aŭ kiel strukturo por prihista inĝenierado aŭ administrado de medikamentoj.

La perjodato de natrio povas esti uzata en solvaĵo por malfermado de saĥaridaj ringoj per karbona-karbona ligorompado de najbara diolo, lasante du pendaj aldehidaj grupoj. Ĉi-reakcio estas ofte uzata por identigo de karbonhidratoj kun la fluoreskaj molekuloj kaj aliaj substancoj tiel kiel la biotino aŭ vitamino B8. Pro tio ke ĉi-procezo bezonas du najbarajn diolojn, la oksidigo per natria perjodato ofte uzatas por selektive identigi la RNA-on, (kiu komponas je du najbaraj ribozoj), rilate al la DNA, kiu, kiel cikla desoksoribozo, ne havas du najbarajn diolojn.

Literaturo

• Sigma AldrichŜablono:404
• Organic Chemistry Portal
• Chemical Book
• Learn Chemistry
• ChemicalLand21
• ACS Publications
• Santa Cruz Biotechnology Ŝablono:Webarchiv