Dunatria fosfato

Dunatria fosfato
Kemia strukturo de la Dunatria fosfato
3D Kemia strukturo de la Dunatria fosfato
Kemia formulo	Na2HPO4
Alternativa(j) nomo(j)
Fosfato de natrio dubaza Dunatria hidrogena fosfato
CAS-numero-kodo	7558-79-4 10028-24-7 (duhidrata) 7782-85-6 (heptahidrata) 10039-32-4 (dodekahidrata)
ChemSpider kodo	22625
PubChem-kodo	24203
Fizikaj proprecoj
Aspekto	Blanka kristala solido, senodora
Molmaso	141.96 (anhidra) 268.07 (heptahidrata) g mol−1
Fandopunkto	Ŝablono:GdC (Ŝablono:GdF; 523 K) malkomponiĝas
Denseco	1.52 g/cm3
Acideco (pKa)	12,35
Mortiga dozo (LD50)	17000 mg/kg (rato, buŝa)
Pridanĝeraj indikoj
Danĝero Ŝablono:Danĝerosimboloj
GHS etikedigo de kemiaĵoj
GHS Damaĝo-piktogramo	Ŝablono:GHS Piktogramo
GHS Signalvorto	Averto
GHS Deklaroj pri damaĝoj	Ŝablono:H-Frazoj
GHS Deklaroj pri antaŭgardoj	Ŝablono:P-Frazoj
Escepte kiam indikitaj, datumoj estas prezentataj laŭ iliaj normaj kondiĉoj pri temperaturo kaj premo (Ŝablono:GdC kaj 100 kPa)

Dunatria fosfato, fosfato de natrio dubaza aŭ Na₂HPO₄ estas neorganika kombinaĵo konsistanta je natrio, fosforo kaj oksigeno, dubaza salo de fosfata acido kaj natria hidroksido, konata plurforme tiel kiel anhidra, du-, hepta-, okta- kaj dodeka hidrata. Ĉiuj estas akvosolveblaj pulvoroj, kaj la anhidra salo estas tre higroskopa. La pH de la dunatria fosfato en akvosolvaĵo kuŝas inter 8.0 kaj 11.0 signifante ke ĝi estas milde baza:

HPO₄²⁻ + H₂O $\overrightarrow{\leftarrow }$ H₂PO₄⁻ + OH⁻

Sintezoj

• Neŭtraligo de fosfata acido diluita kaj natria hidroksido:

${𝖧}_{\mathrm{𝟥}}𝖯{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{+}\mathrm{𝟤}𝖭𝖺𝖮𝖧\stackrel{}{\to }𝖭{𝖺}_{\mathrm{𝟤}}𝖧𝖯{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{+}\mathrm{𝟤}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮$

• Reakcio de la ununatria fosfato kaj natria hidroksido:

$𝖭𝖺{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖯{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{+}𝖭𝖺𝖮𝖧\stackrel{}{\to }𝖭{𝖺}_{\mathrm{𝟤}}𝖧𝖯{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{+}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮$

• Natria bikarbonato reakcias kun kalcia fosfato unubaza por estigi dunatrian fosfaton:

$\mathrm{𝟣}\mathrm{𝟦}𝖭𝖺𝖧𝖢{𝖮}_{\mathrm{𝟥}}\mathsf{+}\mathrm{𝟧}𝖢𝖺\mathsf{(}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖯{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}{\mathsf{)}}_{\mathrm{𝟤}}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮\stackrel{}{\to }$ $\mathrm{𝟣}\mathrm{𝟦}𝖢{𝖮}_{\mathrm{𝟤}}\mathsf{+}𝖢{𝖺}_{\mathrm{𝟧}}\mathsf{(}𝖯{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}{\mathsf{)}}_{\mathrm{𝟥}}𝖮𝖧\mathsf{+}\mathrm{𝟩}𝖭{𝖺}_{\mathrm{𝟤}}𝖧𝖯{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{+}\mathrm{𝟣}\mathrm{𝟪}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮$

Reakcioj

• La kristaloj de dunatria fosfato perdas akvon sub hejtado:

$𝖭{𝖺}_{\mathrm{𝟤}}𝖧𝖯{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{\cdot }\mathrm{𝟣}\mathrm{𝟤}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮\stackrel{95-100^{o}C}{\to }𝖭{𝖺}_{\mathrm{𝟤}}𝖧𝖯{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{+}\mathrm{𝟣}\mathrm{𝟤}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮$

• En pli altaj temperaturoj ĝi transformiĝas en pirofosfatan acidon:

$\mathrm{𝟤}𝖭{𝖺}_{\mathrm{𝟤}}𝖧𝖯{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\stackrel{120-300^{o}C}{\to }𝖭{𝖺}_{\mathrm{𝟦}}{𝖯}_{\mathrm{𝟤}}{𝖮}_{\mathrm{𝟩}}\mathsf{+}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮$

• Ĝi reakcias kun fosfata acido por estigi la ununatrian hidrogenan fosfaton:

$𝖭{𝖺}_{\mathrm{𝟤}}𝖧𝖯{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{+}{𝖧}_{\mathrm{𝟥}}𝖯{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\stackrel{}{\to }\mathrm{𝟤}𝖭𝖺{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖯{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}$

• Dunatria fosfato reakcias kun alkaloj:

$𝖭{𝖺}_{\mathrm{𝟤}}𝖧𝖯{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{+}𝖭𝖺𝖮𝖧\stackrel{}{\to }𝖭{𝖺}_{\mathrm{𝟥}}𝖯{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{+}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮$

• Dunatria fosfato plenumas kelkajn reakciojn pri duobla interŝanĝo kun kalcia klorido:

$\mathrm{𝟦}𝖭{𝖺}_{\mathrm{𝟤}}𝖧𝖯{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{+}\mathrm{𝟥}𝖢𝖺𝖢{𝗅}_{\mathrm{𝟤}}\stackrel{}{\to }𝖢{𝖺}_{\mathrm{𝟥}}\mathsf{(}𝖯{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}{\mathsf{)}}_{\mathrm{𝟤}}\mathsf{\downarrow }\mathsf{+}\mathrm{𝟨}𝖭𝖺𝖢𝗅\mathsf{+}\mathrm{𝟤}𝖭𝖺{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖯{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}$

• Nekompleta neŭtraligo per kalcia klorido:

$𝖭{𝖺}_{\mathrm{𝟤}}𝖧𝖯{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{+}𝖢𝖺𝖢{𝗅}_{\mathrm{𝟤}}\stackrel{}{\to }𝖢𝖺𝖧𝖯{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{\downarrow }\mathsf{+}\mathrm{𝟤}𝖭𝖺𝖢𝗅$

• Reakcio pri duobla interŝanĝo per arĝenta nitrato:

$\mathrm{𝟤}𝖭{𝖺}_{\mathrm{𝟤}}𝖧𝖯{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{+}\underset{ar\hat{g}entanitrato}{3AgN{O}_3}\stackrel{}{\to }𝖠{𝗀}_{\mathrm{𝟥}}𝖯{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{\downarrow }\mathsf{+}\mathrm{𝟥}𝖭𝖺𝖭{𝖮}_{\mathrm{𝟥}}\mathsf{+}𝖭𝖺{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖯{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}$

Uzoj

Dunatria fosfato uzatas kune kun trinatria fosfato en nutro-industrio kaj akvotraktado. En nutraĵoj, ĝi uzatas por kontrolo de la pH, ĉar ĝia apliko evitas koaguliĝon en la preparado de densigita lakto. Simile, ĝi uzatas kiel anti-aglomerada aldonaĵo en pulvorigitaj produktoj. Ĝi same uzatas en desertoj kaj pudingoj, samkiel tritika kremo por plirapidigi kuirtempon, kaj densigo de rapidofaraj pudingoj. En akvo traktado, ĝi malrapidigas la formiĝon de kalciaj krustoj. Ĝi same uzatas en kelkaj likvo-sapoj kaj purigagentoj.

Literaturo

• Livestrong
• Healthline
• Sigma AldrichŜablono:404
• Encyclopedia of Food and Color Additives, Volume 3, George A. Burdock
• Gardner's Commercially Important Chemicals: Synonyms, Trade Names, and ..., G. W. A. Milne
• Food Additives Handbook, Richard J. Lewis
• Dairy Science and Technology: Principles and Applications, Fondation de technologie laitière du Québec
• Dictionary of Food Ingredients, Y. Hui

Vidu ankaŭ

• Na₃PO₄
• NaH₂PO₄
• NaPCl₆
• [NaPO₃]₆
• Na₃PO₃S
• Na₃PO₂S₂