Jodita acido

Jodita acido
Kemia strukturo de la Jodita acido
Kemia strukturo de la Jodita acido
Kemia strukturo de la Jodita acido
Kemia formulo	HIO2
CAS-numero-kodo	12134-99-5
ChemSpider kodo	145806
PubChem-kodo	166623
Molmaso	159.911 g mol−1
Aspekto	flava likvaĵo g/cm3 (likva)
GHS etikedigo de kemiaĵoj
GHS Damaĝo-piktogramo	Ŝablono:GHS Piktogramo
GHS Signalvorto	Damaĝa substanco
GHS Deklaroj pri damaĝoj	Ŝablono:H-Frazoj
GHS Deklaroj pri antaŭgardoj	Ŝablono:P-Frazoj
Escepte kiam indikitaj, datumoj estas prezentataj laŭ iliaj normaj kondiĉoj pri temperaturo kaj premo (Ŝablono:GdC kaj 100 kPa)

Jodita acido, jodito de hidrogeno aŭ HIO₂ estas kemia oksoacido de jodo, substanco treege malstabila kiu estis plurfoje observita, sed neniam izolita. La jodo en la jodita acido prezentas oksidiĝa nombro +3 kaj ĝiaj saloj nomatas joditoj. Ĝi prezentiĝas kiel oleeca flava likvaĵo kaj ĝia odoro similas al la "klora duoksido".

Ĝi estas tre solvebla en akvo, alkoholo kaj etero. Ĝi estas iom densa kaj algluiĝas al la ujomuroj. Nuntempe ĝia ekzisto estas tre miskomprenita. Ĝi malkomponiĝas kiam varmigita kun sulfuro, sed sen eksplodo. Pro ĝia alta reakciemo, ĝi ekzistas nur en akvosolvaĵo kiel peranto de multaj reakcioj. Ekzemple: acido hipojodita suferas disproporcion en alkala medio:

$\mathrm{2}\mathrm{H}\mathrm{O}\mathrm{I}\mathrm{+}\mathrm{2}\mathrm{O}{\mathrm{H}}^{\mathrm{-}}\mathrm{⟶}\mathrm{I}{O}_{\mathrm{2}}^{\mathrm{-}}\mathrm{+}{\mathrm{I}}^{\mathrm{-}}\mathrm{+}\mathrm{2}{\mathrm{H}}_{\mathrm{2}}\mathrm{O}$

Historio

Humphry Davy (1778-1829), Eilhard Mitscherlich (1794-1863), Gay-Lussac (1778-1850) kaj la itala kemiisto Luigi sementini (1775-1847) studis la jodajn acidojn. Gay-Lussac malkovris ĝin en 1814 kaj Luigi Sementini en 1824. Kontakte kun fosforo kaj kalio, jodita acido facile bruliĝas.

Reakcioj

Jodita acido estiĝas per reakcio inter jodo, kloro en akvosolvaĵo, laŭ la ekvacio: ${𝖨}_{\mathrm{𝟤}}\mathsf{+}\mathrm{𝟨}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮\mathsf{+}\mathrm{𝟧}𝖢{𝗅}_{\mathrm{𝟤}}\stackrel{}{\to }\mathrm{𝟤}𝖧𝖨{𝖮}_{\mathrm{𝟥}}\mathsf{+}\mathrm{𝟣}\mathrm{𝟢}𝖧𝖢𝗅$ Malnovaj solvaĵoj de jodita acido disproporciiĝas laŭ la ekvacio: $\mathrm{2}\mathrm{H}\mathrm{I}{\mathrm{O}}_{\mathrm{2}}\mathrm{\rightleftarrows }\mathrm{H}\mathrm{I}\mathrm{O}\mathrm{+}\mathrm{H}\mathrm{I}{\mathrm{O}}_{\mathrm{3}}$ Jodita acido reakcias kun hidrogena peroksido laŭ la reakcio: $𝖧𝖨{𝖮}_{\mathrm{𝟥}}\mathsf{+}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}{𝖮}_{\mathrm{𝟤}}\stackrel{}{\to }𝖧𝖨{𝖮}_{\mathrm{𝟤}}\mathsf{+}{𝖮}_{\mathrm{𝟤}}\mathsf{\uparrow }\mathsf{+}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮$

Literaturo

• Elements of Chemistry: Including the Recent Discoveries and Doctrines of the ..., Edward Turner
• Inorganic Chemistry, Egon Wiberg, Nils Wiberg
• A Manual of Chemistry, Descriptive and Theoretical, Part 1, William Odling
• The Chimist
• Elements of chemistry: theoretical and practical ..., Robert Kane
• Elements of chemistry: in the order of the lectures given in Yale College, Benjamin Silliman
• A manual of chemistry, on the basis of Professor Brande's: containing the ..., William Thomas Brande
• Treatise on chemistry, Michael Donovan
• London and Edinburgh Philosophical Magazine and Journal of Science
• the chemist; a monthly journal of chemical pholosophy, and of chemistry ..., John and Charles Watt
• The London and Edinburgh Philosophical Magazine and Journal of Science

Mineralaj acidoj

Halogenidaj acidoj
HF	Fluorida acido	HCl	Klorida acido	HBr	Bromida acido	HI	Jodida acido
HFO	Hipofluorita acido	HClO	Hipoklorita acido	HBrO	Hipobromita acido	HIO	Hipojodita acido
HFO2	Fluorita acido	HClO2	Klorita acido	HBrO2	Bromita acido	HIO2	Jodita acido
HFO3	Fluorata acido	HClO3	Klorata acido	HBrO3	Bromata acido	HIO3	Jodata acido
HFO4	Perfluorata acido	HClO4	Perklorata acido	HbrO4	Perbromata acido	HIO4	Perjodata acido