Romaj ciferoj

Romaj ciferoj

Simbolo	Valoro
Ŝablono:Rc	1
Ŝablono:Rc	2
Ŝablono:Rc	3
Ŝablono:Rc	4
Ŝablono:Rc	5
Ŝablono:Rc	6
Ŝablono:Rc	7
Ŝablono:Rc	8
Ŝablono:Rc	9
Ŝablono:Rc	10
Ŝablono:Rc	50
Ŝablono:Rc	100
Ŝablono:Rc	500
Ŝablono:Rc	1000
Ŝablono:Rc	2025

La sistemo de romaj ciferoj (aŭ romanaj ciferoj) aperis [[8-a jarcento a.K.|ĉirkaŭ la jaro 800Ŝablono:Spacetoa.K.]] ĉe etruskoj kaj ĝin uzis ankaŭ latinlingvaj romianoj. Anoj de la eŭropa kulturo ankoraŭ uzas ĝin por horloĝoj, datoj, monatnombroj, kaj jarcentoj, kaj por nomoj de seriaj moŝtuloj, kiel reĝoj, imperiestroj, kaj papoj.

Skribo

Enirejo Ŝablono:Rc de la Koloseo, kun siaj romajŜablono:Spacetociferoj ankoraŭ videblaj

Skribi naturalajn nombrojn per romaj ciferoj, oni skribas ilin en vico, dume, se la granda cifero staras antaŭ malgranda, ili adiciiĝas, ekzemple, $\mathrm{V}\mathrm{I}\mathrm{=}\mathrm{V}\mathrm{+}\mathrm{I}\mathrm{=}\mathrm{5}\mathrm{+}\mathrm{1}\mathrm{=}\mathrm{6}$. Kontraŭkaze, oni subtrahas la malgrandan nombron de la granda, ekzemple, $\mathrm{I}\mathrm{X}\mathrm{=}\mathrm{X}\mathrm{-}\mathrm{I}\mathrm{=}\mathrm{1}\mathrm{0}\mathrm{-}\mathrm{1}\mathrm{=}\mathrm{9}$. La dua principo estas uzata nur por eviti kvarfojan ripeton de la sama cifero: kvardek, ekzemple, estas esprimita per $\mathrm{X}\mathrm{L}\mathrm{=}\mathrm{X}\mathrm{-}\mathrm{L}\mathrm{=}\mathrm{5}\mathrm{0}\mathrm{-}\mathrm{1}\mathrm{0}\mathrm{=}\mathrm{4}\mathrm{0}$, kaj ne per misa $\mathrm{X}\mathrm{X}\mathrm{X}\mathrm{X}$.

Horloĝo de la kolegiata preĝejo en Kolonjo, kun romajŜablono:Spacetociferoj (rimarku ke la IV fariĝis IIII kiel sur preskaŭ ĉiuj horloĝoj).

Plenumo de aritmetikaj operacioj per romanaj ciferoj estas maloportuna. Romianoj uzis abakon.

Unikodo

Unikodo provizas specialaj signoj por la romaj ciferoj Ŝablono:Nrsp kaj apartaj signoj por Ŝablono:Nrsp Ili havas kodojn respektive Ŝablono:Nrsp majusklaj kaj Ŝablono:Nrsp minusklaj.

Vidu ankaŭ

• Latina alfabeto
• Cifero
• Babilonaj ciferoj

Eksteraj ligiloj

• Ŝablono:Citaĵo el retejo