Natria selenido

Natria selenido
Na2Se
3D Kemia strukturo de la Natria selenido
Kristala strukturo de natria selenido
Alternativa(j) nomo(j)
Natria salo de selenida acido
Kemia formulo	Na2Se
CAS-numero-kodo	1313-85-5
ChemSpider kodo	66601
PubChem-kodo	73973
Fizikaj proprecoj
Aspekto	Blanka aŭ ruĝa pulvoro kun malagrabla odoro
Molmaso	124.95 g•mol−1 g mol−1
Smiles	[Na+].[Na+].[Se-2]
Denseco	2,625 g/cm3
Fandopunkto	Ŝablono:GdC (Ŝablono:GdF; 1,148 K)
Solvebleco	Akvo:Reakcias kun akvo
Merck Index	14, 8672 15,8801
Sekurecaj Indikoj
Risko	R23/25 R33 R50/53
Sekureco	S20/21 S28 S45 S60 S61
Pridanĝeraj indikoj
Danĝero Ŝablono:Danĝerosimboloj
GHS etikedigo de kemiaĵoj
GHS Damaĝo-piktogramo	Ŝablono:GHS PiktogramoŜablono:GHS Piktogramo
GHS Signalvorto	Damaĝa substanco
GHS Deklaroj pri damaĝoj	Ŝablono:H-Frazoj
GHS Deklaroj pri antaŭgardoj	Ŝablono:P-Frazoj
Escepte kiam indikitaj, datumoj estas prezentataj laŭ iliaj normaj kondiĉoj pri temperaturo kaj premo (Ŝablono:GdC kaj 100 kPa)

Natria selenido, selenido de natrio aŭ Na₂Se estas neorganika kombinaĵo de natrio kaj seleno, trovata sub la formo de blanka aŭ ruĝeca pulvoro kaj malagrabla odoro, kiu reakcias kun akvo donante natrian hidrogenan selenidon kaj natrian hidroksidon. Ĝi estas toksa substanco kiu povas kaŭzi damaĝojn al sano dum longedaŭra aŭ ripetata ekspozicio. Ĝi same estas tre danĝera al akvavivo kaj vivmedio, kies efektoj estas malfacile solveblaj.

Sintezoj

Sintezo 1

• Reakcio de natrio kaj seleno en likva amoniako:

$\mathrm{𝟤}𝖭𝖺\mathsf{+}𝖲𝖾\underset{kvarhidrofurano}{\overset{-40^{o}C}{\to }}𝖭{𝖺}_{\mathrm{𝟤}}𝖲𝖾$

Sintezo 2

• Sintezo pere de reakcio inter koncentrita solvaĵo de natria hidroksido kaj gasa selenida acido:

$\mathrm{𝟤}𝖭𝖺𝖮𝖧\mathsf{+}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖲𝖾\stackrel{}{\to }𝖭{𝖺}_{\mathrm{𝟤}}𝖲𝖾\mathsf{+}\mathrm{𝟤}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮$

Sintezo 3

• Interago de gasa selenida acido kaj natrio:

$\mathrm{𝟤}𝖭𝖺\mathsf{+}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖲𝖾\stackrel{100^{o}C}{\to }𝖭{𝖺}_{\mathrm{𝟤}}𝖲𝖾\mathsf{+}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}$

Sintezo 4

• Malkomponado de natria selenito sub alta temperaturo:

$\mathrm{𝟤}𝖭{𝖺}_{\mathrm{𝟤}}𝖲𝖾{𝖮}_{\mathrm{𝟥}}\stackrel{710^{o}C}{\to }\mathrm{𝟤}𝖭{𝖺}_{\mathrm{𝟤}}𝖲𝖾\mathsf{+}\mathrm{𝟥}{𝖮}_{\mathrm{𝟤}}$

Sintezo 5

• Reduktiĝo de natria selenito kun hidrogeno:

$𝖭{𝖺}_{\mathrm{𝟤}}𝖲𝖾{𝖮}_{\mathrm{𝟥}}\mathsf{+}\mathrm{𝟥}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}\stackrel{550-650^{o}C}{\to }𝖭{𝖺}_{\mathrm{𝟤}}𝖲𝖾\mathsf{+}\mathrm{𝟥}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮$

Reakcioj

Reakcio 1

• Ĝi malkomponiĝas per varmakvo por estigi miksaĵon da produktoj:

$𝖭{𝖺}_{\mathrm{𝟤}}𝖲𝖾\mathsf{+}\mathrm{𝟥}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮\stackrel{100^{o}C}{\to }𝖭{𝖺}_{\mathrm{𝟤}}𝖲{𝖾}_{𝗇},𝖲𝖾,𝖭𝖺𝖮𝖧,{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}$

Reakcio 2

• Natria selenido reakcias kun acidoj:

$𝖭{𝖺}_{\mathrm{𝟤}}𝖲𝖾\mathsf{+}\mathrm{𝟤}𝖧𝖢𝗅\stackrel{}{\to }\mathrm{𝟤}𝖭𝖺𝖢𝗅\mathsf{+}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖲𝖾\mathsf{\uparrow }$

Reakcio 3

• Ĝi estas atakata de koncentrita nitrata acido:

$𝖭{𝖺}_{\mathrm{𝟤}}𝖲𝖾\mathsf{+}\mathrm{𝟪}𝖧𝖭{𝖮}_{\mathrm{𝟥}}\stackrel{}{\to }𝖭{𝖺}_{\mathrm{𝟤}}𝖲𝖾{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{+}\mathrm{𝟪}𝖭{𝖮}_{\mathrm{𝟤}}\mathsf{\uparrow }\mathsf{+}\mathrm{𝟦}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮$

Reakcio 4

• Natria selenido dissolvas selenon estigante poliselenidojn:

$𝖭{𝖺}_{\mathrm{𝟤}}𝖲𝖾\mathsf{+}\mathsf{(}𝗇\mathsf{-}\mathrm{𝟣}\mathsf{)}𝖲𝖾\stackrel{100^{o}C}{\to }𝖭{𝖺}_{\mathrm{𝟤}}𝖲{𝖾}_{𝗇}$

Reakcio 5

• Per koncentrita solvaĵo de selenida acido kaj natria selenido, ĝi formas natrian hidrogenan selenidon:

$𝖭{𝖺}_{\mathrm{𝟤}}𝖲𝖾\mathsf{+}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖲𝖾\stackrel{}{\to }\mathrm{𝟤}𝖭𝖺𝖧𝖲𝖾$

Tokseco

Kaj natria selenato kaj natria selenido klasiĝas kiel danĝeraj kaj toksaj al vivmedio. Ili povas estis kancerogenaj kaj genotoksaj, kaj povas kontribui por reproduktivaj kaj disvolviĝaj malordoj en bestoj kaj homoj. Malgraŭ tio, ili estas la ĉefaj formoj de la mineralo nuntempe trovataj en komerco.

Selenaj derivaĵoj apartenas al tiu grupo da dietaj suplementoj malpermesitaj de "Usona Agentejo por Protektado de la Vivmedio" (EPA) en kvantoj superaj ol 50 ppm. Ĉar seleno trovatas en vegetalaj plantoj, ĝi konatas pro ties antioksidigaj aktivecoj. Esploroj plenumitaj konfirmas ke ĝi povas esti bonfara en pluraj kazoj tiel kiel kancero, kormalordoj, kogna malkresko, kataraktoj kaj okula makuldegeneriĝo, lipherpetoj kaj zosteroj, kaj ostoartritoj.

Literaturo

• Sigma Aldrich
• Santa Cruz Biotechnology Ŝablono:Webarchiv
• Chemical Book
• Universitato de LiverpoolŜablono:404
• Selenium in Food and Health, Conor Reilly
• Nutrition and Cancer, Raymond Shamberger
• Issues in Biological and Life Sciences Research: 2013 Edition
• Organoselenium Chemistry : A Practical Approach: A Practical Approach, Thomas G. Back