Vidi fonton por Grado de Celsio

{{AliajSignifoj|Grado (apartigilo)}}
{{Informkesto mezurunuo
 |nomo = Grado Celsia <br /><small>(rilato inter celsia kaj kelvina temperaturoj)</small>
 |fizika_grando = [[Temperaturo]]
 |simbolo = {{GdC}}
 |difino = <math>t_C = t_K - 273,15</math>
 |dato_de_difino = [[1743]]
}}
[[Dosiero:Pakkanen.jpg|eta|Celsia termometro indikas la temperaturon {{GdC|−17}}]]
[[Dosiero:Countries that use Fahrenheit.svg|eta|350px|
{{Legendo|#339933|Landoj kiuj uzas [[Fahrenheit]] ({{GdF}}).}}
{{Legendo|#66cc99|Landoj kiuj uzas kaj [[Fahrenheit]] ({{GdF}}) kaj Celsius ({{GdC}}).}}
{{Legendo|#cccccc|Landoj kiuj uzas Celsius ({{GdC}}).}}]]

'''Grado de Celsio''' aŭ '''celsia grado''' ({{GdC}}) estas [[mezurunuo]] de [[temperaturo]], nomita laŭ la sveda [[astronomo]] [[Anders Celsius]] (Celsio), kiu unue proponis ĝin en [[1742]].

De [[1774]] ĝis [[1954]] la celsia grado estis difinita kiel centono de la diferenco inter la temperaturoj de la [[bolpunkto]] kaj [[frostopunkto]] de [[akvo]] ĉe la normala aerpremo je 1 [[atmosfero (unuo)|atmosfero]]. La celsia skalo estas lineara inter {{GdC|0}} kaj {{GdC|100}}, kaj estas same lineare pluigata ekster tiun intervalon. Ĉi tiu difino plu estas komune uzata, interalie en la mezlernejoj.

La limoj de la likva fazo de akvo, kiujn uzas tiu difino, dependas je la atmosfera premo, kio ne estas eleganta maniero difini. Por eviti tion en la moderna difino oni ŝovis la nulon de la celsia skalo tiel, ke la temperaturo de la [[triobla punkto]] de akvo egalu {{GdC|0,01}}, konservante la paŝon de la skalo celsia egala al la paŝo de la skalo [[Kelvino|kelvina]] (t.e. la temperaturoj kiuj diferencas je 1 K egale diferencas je {{GdC|1}}); rezulte la skaloj celsia kaj kelvina estas ŝovitaj unu rilate al la alia je 273,15 unuoj.

== Historio ==
La originala skalo de A. Celsio havis direkton inversan ol la moderna skalo celsia: ĝi havis nulon je la bolpunkto, kaj 100 gradojn je la frostopunkto.

Pluraj sciencistoj, inter ili [[Karolo Lineo]], rekomendis inversigi la skalon laŭ nia nuna maniero; menciindas ke sendepende de Celsio franca fizikisto Jean-Pierre Christin prezentis en 1743 termometron kun la nulo je la frostopunkto kaj 100 gradoj je la bolpunkto<ref>''Mercure de France'' (1743): [https://books.google.com/books?id=RJRQAAAAYAAJ&pg=PA1609 ''MEMOIRE sur la dilatation du Mercure dans le Thermométre.''] Chaubert; Jean de Nully, Pissot, Duchesne, Paris. pp. 1609–1610.</ref>.

En tiu formo la celsia skalo iĝis kutima temperatura skalo en multaj landoj (notinda escepto estas [[Usono]], kie la kutima temperatura skalo por nefaka uzado estas tiu [[Grado farenhejta|farenhejta]]).

{| {{prettytable}} align="center"
|+'''Celsiaj temperatur-konvertaj formuloj'''
|-
! style="background-color:#f0f0f0;" |Konverti el la sistemo
! style="background-color:#f0f0f0;" |al la sistemo
! style="background-color:#f0f0f0;" |Formulo
|-
|| [[Kelvina skalo|kelvina]] ||celsia ||{{GdC}} = K − 273,15
|-
||[[grado celsia|celsia]] ||kelvina ||K = {{GdC}} + 273,15
|-
| [[grado celsia|celsia]] || [[farenhejta skalo|farenhejta]] || {{GdF}} = ({{GdC}} × 9/5) + 32
|-
| [[Réaumur-skalo|reomira]] || celsia || {{GdC}} = °R × 1,25
|}

== La nomo ==
Internacie dum kelka tempo ekzistis hezito, ĉu oni nomu la celsian gradon «centezimala» aŭ «centuma» ({{lang-en|centigrade}}) — ambaŭ terminoj estas konfuzaj kaj ambiguaj — aŭ «celsia» ({{lang-de|Grad Celsius}}, {{lang-ru|градус Цельсия}}) laŭ la propono de [[Jöns Jacob Berzelius]] ([[1824]]). Fine en [[1948]] la «9-a Ĝenerala Konferenco pri Pezoj kaj Mezuroj» rekomendis nomis ĝin laŭ Celsio.

== La notacio ==
La celsia grado estas kutime skribata per la gradsigno (superlinia ringeto °), seninterspace sekvata de majuskla C; [[Unikodo]] entenas ĉi tiun signokombinon ĉe la signonumero U+2103 (℃), tamen malmultaj tiparoj ĝin disponigas.

[[BIPM]] rekomendas, ke kiel ĉe aliaj mezuroj (tamen esceptante ĝuste la signojn por ''grado'', minuto kaj sekundo!) estu interspaco inter la nombro kaj la unuo. Do laŭ BIPM «37 gradoj celsiaj» skribendas kiel<tt> {{GdC|37}} </tt>(kaj malsimile ol ekz-e<tt> 37° 12′ 5″</tt>). Naciaj normoj povas diferenci disde la rekomendoj de BIPM.

La celsia grado estas uzata nur por absolutaj temperaturoj, ne por temperatur-diferencoj;{{Konfirmon}}
tie oni uzas simple la kelvinon (kies absolutaj unuoj diferencas same kiel la celsiaj) aŭ, pli frue, simple la "grado", mallongigata per "grd".
[[Dosiero:20050501 1315 2558-Bimetall-Zeigerthermometer.jpg|eta|maldekstra|220px|Cirkla [[termometro]]]]
[[Dosiero:Anders-Celsius.jpeg|eta|dekstra|180px|Anders Celsius]]
{{-}}

== Referencoj ==
{{Referencoj|2}}

== Eksteraj ligiloj ==
{{Projektoj}}
* http://www.chemie.fu-berlin.de/chemistry/general/units_en.html#temp {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20050129051747/http://www.chemie.fu-berlin.de/chemistry/general/units_en.html#temp |date=2005-01-29 }} <!-- Kalkulilo _de_ _conversão_ _de_ _temperaturas_ -->
* http://www.lenntech.com/unit-conversion-calculator/temperature.htm <!-- Konvertiĝo (kalkulilo, komputilo) por unuoj de temperaturo -->
* http://www.bipm.org/en/si/si_brochure/chapter2/2-1/2-1-1/kelvin.html <!-- _SI_ _brochure_, _section_ 2.1.1.5 (_English_) -->
* http://www.elmatematico.com/conversores/temperatura.php {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20090430173819/http://www.elmatematico.com/conversores/temperatura.php |date=2009-04-30 }} <!-- _Conversor_ _de_ _Grados_ _Celsius_ -->

{{-}}
{{Mezurunuoj de SI}}

[[Kategorio:Mezurunuoj de temperaturo]]
[[Kategorio:Temperaturo]]