Vidi fonton por Amonia ceria (IV) nitrato

{{Tabela informkesto|Informkesto kemia substanco}}
{| border="1" cellpadding="4" cellspacing="4" align="right" width=30%
|-style="background: green; color: white"
|colspan="2" style="text-align: center;"|<big><big>'''Amonia ceria (IV) nitrato'''</big></big>
|-
|colspan="2" style="text-align: center;"|<center>[[Dosiero:Ammonium.svg|100ra]]
[[Dosiero:Hexanitratocerat.svg|200ra]][[Dosiero:Ammonium.svg|100ra]]
|- style="background: green; color: white"
|colspan="2" style="text-align: center;" |'''Kemia strukturo de la Amonia ceria (IV) nitrato'''
|-
|colspan="2" style="text-align: center;"|<center>[[Dosiero:Ceric_ammonium_nitrate.jpg|200ra]]
|- style="background: green; color: white"
|colspan="2" style="text-align: center;" |Oranĝokoloraj kristaloj de amonia ceria (IV) nitrato'''
|-
||[[Kemia formulo]]||'''|<big><center>'''(NH<sub>4</sub>)<sub>2</sub>Ce(NO<sub>3</sub>)<sub>6</sub></center></big>'''
|-
|[[CAS-numero|CAS-numero-kodo]]||[https://commonchemistry.cas.org/detail?cas_rn=16774-21-3 16774-21-3]
|-
|[[ChemSpider|ChemSpider kodo]]||[http://www.chemspider.com/Chemical-Structure.157072.html 157072]
|-
|[[PubChem|PubChem-kodo]]||[https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/16211559 16211559]
|- style="background: green; color: white"
|colspan="2" style="text-align: center;" |'''Fizikaj proprecoj'''
|-
|[[Aspekto]]||oranĝo-ruĝaj kristaloj
|-
|[[Molmaso]]||548,26 g mol<sup>−1</sup>
|-
|[[Simplified molecular-input line-entry system|Smiles]]||[Ce+4].O=[N+]([O-])[O-].[O-][N+]([O-])=O.[O-]

[N+]([O-])=O.[O-][N+]([O-])=O.[O-][N+]([O-])=O.[O-][N+]([O-])=O.[NH4+].[NH4+]
|-
|[[Denseco]]||
* 2,49 g/cm<sup>3</sup> {{GdC|20}}
|-
|[[Fandopunkto]]||107 ĝis {{GdC|108}} (225 ĝis {{GdF|226}}; 380 ĝis 381 K)
|-
|[[Solvebleco]]||
* 141 g/100 mL ({{GdC|25}})
* 227 g/100 mL ({{GdC|80}})
* [[Kloroformo]]: nesolvebla
|- style="background: yellow; color: black"
|colspan="2" style="text-align: center;" |[[Deklaroj pri Risko kaj Sekureco|'''Sekurecaj Indikoj''']]
|-
|[[Listo da R-Deklaroj|Risko]]||[[Listo da R-Deklaroj#R8|R8]] [[Listo da R-Deklaroj#R22|R22]] [[Listo da R-Deklaroj#R36/37/38|R36/37/38]]
|-
|[[Listo da S-Deklaroj|Sekureco]]||[[Listo da S-Deklaroj#S17|S17]] [[Listo da S-Deklaroj#S26|S26]] [[Listo da S-Deklaroj#S36|S36]]
|- style="background: yellow; color: black"
|colspan="2" style="text-align: center;" |[[Ŝablono:Danĝerosimboloj|'''Pridanĝeraj indikoj''']]
|-
|colspan="2" style="text-align: center;" | [[Ŝablono:Danĝerosimboloj|'''Danĝero''']] {{Danĝerosimboloj|O|Xi|Xn}}
|- style="background: yellow; color: black"
|colspan="2" style="text-align: center;" |[[GHS pri klasado kaj etikedado de kemiaĵoj|'''GHS etikedigo de kemiaĵoj''']]
|-
|[[GHS Damaĝo-piktogramoj|GHS Damaĝo-piktogramo]]||<center>{{GHS Piktogramo|03|05}}{{GHS Piktogramo|07}}</center>
|-
|[[GHS pri klasado kaj etikedado de kemiaĵoj|GHS Signalvorto]]||Damaĝa substanco
|-
|[[GHS Deklaroj pri damaĝoj]]||{{H-Frazoj|272|302|314}}
|-
|[[GHS Deklaroj pri antaŭgardoj]]|| {{P-Frazoj|221|280|301+330+331|305+351+338|308+310}}
|-style="background: yellow; color: black"
|colspan="2" style="text-align: center with=50%;"|<center><small>Escepte kiam indikitaj, datumoj estas prezentataj laŭ iliaj normaj kondiĉoj pri temperaturo kaj premo ({{GdC|25}} kaj 100 kPa)</small></center>
|}

'''Amonia ceria (IV) nitrato''', '''ceria (IV) nitrato de amonio''' aŭ <big>'''(NH<sub>4</sub>)<sub>2</sub>Ce(NO<sub>3</sub>)<sub>6</sub>'''</big> estas neorganika kombinaĵo, oranĝo-ruĝaj kristaloj, akvosolvebla [[Cerio|ceria salo]] kaj specifa oksidiga reakcianto en organika sintezo krom norma oksidanto en kvanta kemia analizo.

== Preparado, proprecoj kaj strukturo ==
[[Dosiero:Icosahedron.svg|250ra|eta|maldekstra|<center>Ikozlatera strukturo de la CeO<sub>12</sub>.</center>]]
La [[anjono]] [Ce(NO<sub>3</sub>)<sub>6</sub>]<sup>2−</sup> generiĝa per dissolviĝo de la ceria oksido Ce<sub>2</sub>O<sub>3</sub> en varme koncentrita [[nitrata acido|HNO<sub>3</sub>]]. La salo konsistas je anjono [Ce(NO<sub>3</sub>)<sub>6</sub>]<sup>2−</sup> kaj paro da [[amoniako|NH<sub>4</sub>]<sup>+</sup>]]. La amoniakjonoj ne partoprenas en la oksidigaj reakcioj de ĉi-salo. En la anjono ĉiu nitrata grupo kelatiĝas al ceriatomo laŭ dudenta<ref name=Dudenteco>Denteco rilatas al la nombro da donantaj grupoj ene de simpla ligaĵo kiu unuiĝas iun centratomon al la kunordiga komplekso.</ref> maniero. La anjono [Ce(NO<sub>3</sub>)<sub>6</sub>]<sup>2−</sup> poseda molekulan simetrion kaj la CeO<sub>12</sub> difinas ian ikozedron. Ce<sup>4+</sup> estas potenca unuelektrona oksidigagento. Rilate al ĝia forta [[Redoksa reakcio|redoksa potencialo]], ĝi estas eĉ pli oksidigagento ol [[kloro|Cl<sub>2</sub>]] mem. Malmultaj stabilaj reakciantoj estas pli fortaj oksidantoj. En la redoksa procezo Ce(IV) konvertiĝas al Ce(III) signalita per malapero de la solvaĵo-koloro el oranĝokolora al flava (kondiĉe ke la substrato kaj produkto ne estu forte kolorigitaj).

== Aplikoj en organika kemio ==
[[Dosiero:Hexaaquasodium-3D-balls.png|250ra|eta|maldekstra|<center>Dudenteca strukturo<ref name=Dudenteco/> de la

[[Cerio|ceriatamo]]</center>]]
En organika sintezo, ACN utilas kiel oksidiganto al multaj funkciaj grupoj ([[alkoholo]]j, [[fenolo]]j kaj [[etero]]j) samkiel al karbono-hidrogena ligiloj, specife tiuj apartenantaj al benzila radikalo [C<sub>6</sub>H<sub>5</sub>CH<sub>2</sub>-]. [[Alkeno]]j suferas [[Nitrato|dunitroksiligo]], kvankam la estiĝo subiĝas al solvaĵo. [[Kinono]]j estiĝas ekde la [[Gvajakolo#Vidu ankaŭ|katekoloj]] kaj hidrokinonoj kaj eĉ nitro[[alkano]]j oksidiĝas.

ACN uzatas por konverti para-metokso-benzila kaj 3,4-dumetoksobenzilaj eteroj, kiuj estas protektaj grupoj por alkoholoj. Du ekvivalentoj de ACN necesas por ĉiu ekvivalento de para-metokso-benzila etero. La alkoholo liberiĝas, kaj la para-metokso-benzila etero konvertiĝas al para-metokso-benzilaldehido. La balancita ekvacio estas la jena:

<big>
<center>
'''<math>\mathsf{2\;(NH_4)_2Ce(NO_3)_6 + H_3COC_6H_4CH_2OR + H_2O \xrightarrow{}}</math>'''
</center>
</big>

<big>
<center>
'''<math>\mathsf{4\;NH+4^+ + 2\;Ce^{3+} + 12\;NO_3^- + 2 H^+ + H_3CCoC_6H_4CHO + HOR}</math>'''
</center>
</big>

== Literaturo ==
* [https://www.organic-chemistry.org/chemicals/oxidations/ceriumammoniumnitrate-can.shtm Organic Chemistry Portal]
* [http://www.sigmaaldrich.com/catalog/product/sial/215473?lang=pt&region=BR Sigma Aldrich]{{404|date=December 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
* [http://pubs.acs.org/doi/abs/10.1021/ic50062a020 ACS Publications]
* [http://www.researchgate.net/publication/228501501_Ceric_ammonium_nitrate_(CAN)_as_oxidizing_or_nitrating_reagent_for_organic_reactions_in_ionic_liquids ReserchGate]
* [http://avogadro.chem.iastate.edu/MSDS/(NH4)2Ce(NO3)6.htm Avogadro] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20150508044454/http://avogadro.chem.iastate.edu/MSDS/(NH4)2Ce(NO3)6.htm |date=2015-05-08 }}
* [http://www.chemicalbook.com/ChemicalProductProperty_EN_CB2302090.htm Chemical Book]
* [https://books.google.com.br/books?id=s_sBKJNf184C&pg=PA1309&dq=Ceric+ammonium+nitrate&hl=en&sa=X&ved=0CDcQ6AEwAWoVChMItcSĉZSIxwIVxY2QCh28iAly#v=onepage&q=Ceric%20ammonium%20nitrate&f=false The International Pharmacopoeia, Volume 1], World Health Organization
* [https://books.google.com.br/books?id=M5GwYn2D3AcC&pg=PA58&dq=%22Ceric+ammonium+nitrate%22&hl=en&sa=X&ved=0CEAQ6AEwBDgKahUKEwjh3uHgm4jHAhUBCpAKHZ0EDvA#v=onepage&q=%22Ceric%20ammonium%20nitrate%22&f=false Vanadium Compounds—Advances in Research and Application: 2013 Edition ...]

{{Neorganikaj saloj de amonio}}
{{Organikaj saloj de amonio}}

== Referencoj ==
{{Referencoj|3}}

{{Portalo|Kemio}}
{{Projektoj}}
{{Ĝermo|kemio}}

[[Kategorio:Nitrogenaj kombinaĵoj]]
[[Kategorio:Amoniaj kombinaĵoj]]