Natria selenato

Natria selenato
Kemia strukturo de la Natria selenato
Dosiero:Sodium selenate3D.png
3D Kemia strukturo de la Natria selenato
Kemia formulo	Na2SeO4
CAS-numero-kodo	13410-01-0
ChemSpider kodo	24185
PubChem-kodo	25960
Fizikaj proprecoj
Aspekto	Blanka aŭ grizkolora pulvoro
Molmaso	188.95 g mol−1 331,0434 g mol−1 (heptahidrata) 369,09 g mol−1 (dekahidrata)
Smiles	[O-][Se](=O)(=O)[O-].[Na+].[Na+]
Denseco	3,098 g/cm3
Solvebleco	Akvo:Solvebla
Mortiga dozo (LD50)	18,45 mg/kg (muso, buŝa) (Nofre)
Merck Index	14,8671 15,8800
Sekurecaj Indikoj
Risko	R23/25 R33 R50/53
Sekureco	S(S1/2) S20/21 S28 S45 S60 S61
Pridanĝeraj indikoj
Danĝero Ŝablono:Danĝerosimboloj
GHS etikedigo de kemiaĵoj
GHS Damaĝo-piktogramo	Ŝablono:GHS PiktogramoŜablono:GHS Piktogramo
GHS Signalvorto	Damaĝa substanco
GHS Deklaroj pri damaĝoj	Ŝablono:H-Frazoj
GHS Deklaroj pri antaŭgardoj	Ŝablono:P-Frazoj
Escepte kiam indikitaj, datumoj estas prezentataj laŭ iliaj normaj kondiĉoj pri temperaturo kaj premo (Ŝablono:GdC kaj 100 kPa)

Natria selenato, selenato de natrio aŭ Na₂SeO₄ estas neorganika oksokombinaĵo de seleno kaj natrio, troveblas en la formoj anhidra, heptahidrata kaj dekahidrata, blanka substanco tre solvebla en akvo. La dekahidrata formulaĵo estas ordinara ingredienco en multevitaminaĵoj kaj bovara nutrado kiel selenofonto.

La anhidra salo uzatas en la produktado de vitraĵoj. Kvankam la selenatoj estas multe pli toksaj, multaj fizikaj proprecoj de natria selenato kaj natria sulfato iel similas. Natria selenato estas ankaŭ ingredienco de kelkaj fungicidoj, pesticidoj kaj insekticidoj.

Proprecoj

Seleno estas nature okazanta substanco tre toksa en altaj koncentriĝoj, tamen ĝi same estas esenca elemento kiel dieta suplemento. Selenida acido estas la plej toksa selena kombinaĵo. Mallongedaŭra ekspozicio al la elementa seleno, selenida acido kaj selena duoksido per inhalado rezultas ĉefe en spirefektoj, tiel kiel irito de la mukoza membrano, pulmedemo, kronika bronkito kaj bronkita pneŭmonito.

Epidemiologiaj esploroj pri homoj kronike (longedaŭre) ekspoziciitaj al altaj niveloj de seleno en manĝaĵo kaj akvo, raportas senkoloriĝon de haŭto, patologia misformado kaj ungoperdoj, hararfalado, tro da dento- perdo kaj senkolorigo, manko de mensatento, kaj apatio.

Epidemiologiaj studoj daŭre elmontras inversan asociiĝon inter seleno-niveloj en la sango kaj kancerokazo, kaj studoj pri bestoj daŭre elmontras ke selenaj suplementoj, tiel kiel natria selenato, natria selenido kaj aliaj organikaj formoj de seleno, rezultas en reduktita incido je pluraj tumoro-tipoj.

La sola selena komponaĵo kiu elmontriĝas kancerogena al bestoj estas selena sulfido, kiu rezultis en pligrandigo de hepato-tumoroj ekde buŝa ekspozicio. La Usona Agentejo por Vivmedia protektado (EPA) klasas elementan selenon kiel apartenanta al la Grupo D, ne konsiderata kancerogena al homoj, kaj selena sulfido al la Grupo B2, probable homa kancerogena.

Sintezoj

Sintezo 1

• Natria selenato estiĝas pere de oksidigo de seleno, unue kun troo da nitrata acido, produktante selenatan acidon. La selenata acido estas neŭtraligata de natria karbonato:

$𝖲𝖾\mathsf{+}\mathrm{𝟨}𝖧𝖭{𝖮}_{\mathrm{𝟥}}\mathsf{+}𝖭{𝖺}_{\mathrm{𝟤}}𝖢{𝖮}_{\mathrm{𝟥}}\stackrel{}{\to }𝖭{𝖺}_{\mathrm{𝟤}}𝖲𝖾{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{+}\mathrm{𝟨}𝖭{𝖮}_{\mathrm{𝟤}}\mathsf{\uparrow }\mathsf{+}𝖢{𝖮}_{\mathrm{𝟤}}\mathsf{\uparrow }\mathsf{+}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮$

Sintezo 2

• Dissolvado de seleno en koncentritaj alkalaj solvaĵoj kune kun hidrogena peroksido:

$𝖲𝖾\mathsf{+}\mathrm{𝟤}𝖭𝖺𝖮𝖧\mathsf{+}\mathrm{𝟥}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}{𝖮}_{\mathrm{𝟤}}\stackrel{}{\to }𝖭{𝖺}_{\mathrm{𝟤}}𝖲𝖾{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{+}\mathrm{𝟦}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮$

Sintezo 3

• Traktado de selenata acido kaj natria karbonato:

${\mathrm{H}}_{\mathrm{2}}\mathrm{S}\mathrm{e}{\mathrm{O}}_{\mathrm{4}}\mathrm{+}\mathrm{N}{\mathrm{a}}_{\mathrm{2}}\mathrm{C}{\mathrm{O}}_{\mathrm{3}}\mathrm{⟶}\mathrm{N}{\mathrm{a}}_{\mathrm{2}}\mathrm{S}\mathrm{e}{\mathrm{O}}_{\mathrm{4}}\mathrm{+}\mathrm{C}{\mathrm{O}}_{\mathrm{2}}\mathrm{+}{\mathrm{H}}_{\mathrm{2}}\mathrm{O}$

Sintezo 4

• Reakcio inter natria selenito kaj hidrogena peroksido:

$𝖭{𝖺}_{\mathrm{𝟤}}𝖲𝖾{𝖮}_{\mathrm{𝟥}}\mathsf{+}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}{𝖮}_{\mathrm{𝟤}}\stackrel{}{\to }𝖭{𝖺}_{\mathrm{𝟤}}𝖲𝖾{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{+}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮$

Sintezo 5

• Oksidigo de natria selenito:

$\mathrm{𝟤}𝖭{𝖺}_{\mathrm{𝟤}}𝖲𝖾{𝖮}_{\mathrm{𝟥}}\mathsf{+}{𝖮}_{\mathrm{𝟤}}\stackrel{700-750^{o}C}{\to }\mathrm{𝟤}𝖭{𝖺}_{\mathrm{𝟤}}𝖲𝖾{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}$

Sintezo 6

• Elektrolizo de solvaĵo da natria selenito:

$𝖭{𝖺}_{\mathrm{𝟤}}𝖲𝖾{𝖮}_{\mathrm{𝟥}}\mathsf{+}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮\stackrel{e^{-}}{\to }𝖭{𝖺}_{\mathrm{𝟤}}𝖲𝖾{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{+}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}\mathsf{\uparrow }$

Sintezo 7

• Neŭtraliga reakcio de selenata acido kaj natria hidroksido:

${𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖲𝖾{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{+}\mathrm{𝟤}𝖭𝖺𝖮𝖧\stackrel{}{\to }𝖭{𝖺}_{\mathrm{𝟤}}𝖲𝖾{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{+}\mathrm{𝟤}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮$

Sintezo 8

• Traktado de natria karbonato kun selenata acido:

${𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖲𝖾{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{+}𝖭{𝖺}_{\mathrm{𝟤}}𝖢{𝖮}_{\mathrm{𝟥}}\stackrel{}{\to }𝖭{𝖺}_{\mathrm{𝟤}}𝖲𝖾{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{+}𝖢{𝖮}_{\mathrm{𝟤}}\mathsf{\uparrow }$

Reakcioj

Reakcio 1

• Kiam hejtata, natria selenato malkomponiĝas:

$\mathrm{𝟤}𝖭{𝖺}_{\mathrm{𝟤}}𝖲𝖾{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\stackrel{500^{o}C}{\to }\mathrm{𝟤}𝖭{𝖺}_{\mathrm{𝟤}}𝖲𝖾{𝖮}_{\mathrm{𝟥}}\mathsf{+}{𝖮}_{\mathrm{𝟤}}$

Reakcio 2

• La kristala salo estiĝas per hejtado kaj vakua sekigo:

$𝖭{𝖺}_{\mathrm{𝟤}}𝖲𝖾{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{\cdot }\mathrm{𝟣}\mathrm{𝟢}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮\stackrel{200^{o}C,vakuo}{\to }𝖭{𝖺}_{\mathrm{𝟤}}𝖲𝖾{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{+}\mathrm{𝟣}\mathrm{𝟢}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮$

Reakcio 3

• Per selenata acido ĝi estigas acidan salon de la respektiva acido:

$𝖭{𝖺}_{\mathrm{𝟤}}𝖲𝖾{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{+}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖲𝖾{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\stackrel{}{\to }\mathrm{𝟤}𝖭𝖺𝖧𝖲𝖾{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}$

Reakcio 4

• Ĝi estas forta oksidigagento:

$𝖭{𝖺}_{\mathrm{𝟤}}𝖲𝖾{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{+}\mathrm{𝟦}𝖧𝖢𝗅\stackrel{100^{o}C}{\to }𝖲𝖾{𝖮}_{\mathrm{𝟤}}\mathsf{+}𝖢{𝗅}_{\mathrm{𝟤}}\mathsf{\uparrow }\mathsf{+}\mathrm{𝟤}𝖭𝖺𝖢𝗅\mathsf{+}\mathrm{𝟤}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮$

Reakcio 5

• Per hidrogeno ĝi reduktiĝas al natria selenido:

$𝖭{𝖺}_{\mathrm{𝟤}}𝖲𝖾{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{+}\mathrm{𝟦}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}\stackrel{600-700^{o}C}{\to }𝖭{𝖺}_{\mathrm{𝟤}}𝖲𝖾\mathsf{+}\mathrm{𝟦}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮$

Reakcio 6

• Ĝi partoprenas en reakcio pri duobla interŝanĝo kun baria klorido:

$𝖭{𝖺}_{\mathrm{𝟤}}𝖲𝖾{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{+}𝖡𝖺𝖢{𝗅}_{\mathrm{𝟤}}\stackrel{}{\to }𝖡𝖺𝖲𝖾{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{\downarrow }\mathsf{+}\mathrm{𝟤}𝖭𝖺𝖢𝗅$

Reakcio 7

• Ĝi reakcias kun sulfura trioksido:

$𝖭{𝖺}_{\mathrm{𝟤}}𝖲𝖾{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{+}𝖲{𝖮}_{\mathrm{𝟥}}\stackrel{110^{o}C}{\to }𝖭{𝖺}_{\mathrm{𝟤}}𝖲{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{+}𝖲𝖾{𝖮}_{\mathrm{𝟥}}$

Literaturo

• Sigma Aldrich
• Mercola.com
• AcuteTox Ŝablono:Webarchiv
• Jbc.org
• Chemical Book
• Science Direct