Vidi fonton por Universa skala faktoro

La '''universa skala faktoro''' aŭ '''kosma skala faktoro''' estas parametro de la [[ekvacioj de Friedmann]], ĝi estas funkcio de tempo kiu prezentas la [[metriko elvolvaĵo de spaco|relativan elvolvadon]] de la [[universo]]. Ĝi donas interrilaton de la [[kunmova distanco|kunmovaj distancoj]] en elvolvanta universo kun la aktualaj distancoj je donita tempo.

: ''l(t) = l<sub>p</sub> a(t)''

kie ''l(t) estas la kunmova distanco je tempo (epoko) ''t'';
: ''l<sub>p</sub>'' estas la nuna distanco (je la tempo ''t<sub>p</sub>'');
: ''t<sub>p</sub>'' estas la nuna [[aĝo de universo]] 13,757±0,2598 da 10<sup>9</sup> da jaroj;
: ''a(t)'' estas la universa skala faktoro.

La universa skala faktoro estas sendimensia, kaj ĝia nuna valoro egalas al 1: ''a(t<sub>p</sub>) = 1''.

La evoluo de la universa skala faktoro estas dinamika demando, difinita per la ekvacioj de [[ĝenerala relativeco]], kiu estas prezentitaj ĉe loke izotropa, loke homogena universo per la [[ekvacioj de Friedmann]].

La [[parametro de Hubble]] estas difinita per tempa derivaĵo de la universa skala faktoro:

: <math> H = \frac{1}{a(t)} \frac {da(t)}{dt} </math>

[[Ruĝenŝoviĝo]] ''z(t)'' de lumo eligita je tempo ''t'' estas ligita kun la universa skala faktoro kiel

: <math>a(t) = {1 \over 1 + z(t)} </math>

== Eksteraj ligiloj ==
* [http://www.astro.ucla.edu/~wright/cosmo_03.htm Rilato de la universa skala faktoro kun la kosmoscienca konstanto kaj la konstanto de Hubble]

[[Kategorio:Kosmologio]]