Vidi fonton por Pinano

{{Vidu ankaŭ|α-pineno}}
{{Tabela informkesto|Informkesto kemia substanco}} 
{| class="wikitable floatright" width=10%
|-style="background: yellow; color: white"
|colspan="2" style="text-align: center;"|<span style="text-shadow:gray 4px 4px 2px;"><font face="Arial" color="blue"><span style="font-size:200%;">Pinano</span></span>
|-
||[[Kemia formulo]]||<center><span style="font-size:300%;"> <span style="text-shadow:gray 4px 4px 2px;"><font face="Trebuchet MS" color="blue"><b>C<sub>10</sub>H<sub>18</sub></b></font></span></span></center>
|-
|colspan="2" style="text-align: center;"|<center>[[Dosiero:Pinane sticks.png|300px|Pinano]]</center>
|- style="background: green; color: white"
|colspan="2" style="text-align: center;" |<center>'''Karbona strukturo de la <br>Pinano'''</center>
|-
|colspan="2" style="text-align: center;"|<center>[[Dosiero:Pinane 2D.png|300px|Pinano]]</center>
|- style="background: green; color: white"
|colspan="2" style="text-align: center;" |<center>'''Dudimensia kemia strukturo de la Pinano'''</center>
|- style="background: green; color: white"
|colspan="2" style="text-align: center;" |<big>Alternativa(j) nomo(j)</big>
|-
|colspan="2" style="text-align: center;" |
|-
|[[CAS-numero|CAS-numero-kodo]]||[https://commonchemistry.cas.org/detail?cas_rn=6876-13-7 6876-13-7]<br>
|-
|[[ChemSpider|ChemSpider kodo]]||[http://www.chemspider.com/Chemical-Structure.17215394.html 17215394]
|-
|[[PubChem|PubChem-kodo]]||[https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/10969850 10969850]
|- style="background: green; color: white"
|colspan="2" style="text-align: center;" |'''Fizikaj proprecoj'''
|-
|[[Aspekto]]||senkolora likvaĵo
|-
|[[Molmaso]]||138,25292 g mol<sup>−1</sup>
|-
|[[Denseco]]||0,844 g/cm<sup>−3</sup><ref>[https://www.guidechem.com/encyclopedia/pinane-dic4361.html GuideChem]</ref>
|-
|[[Fandpunkto]]||-52{{GdC|}} <ref>[https://comptox.epa.gov/dashboard/chemical/properties/DTXSID7025922 EPA United States Environmental Protection Agency]</ref>
|-
|[[Bolpunkto]]||157°C <ref>[https://www.chemnet.com/cas/supplier.cgi?terms=473-55-2&l=en&exact=dict&f=plist&mark=&submit.x=0&submit.y=0 Chemnet]</ref>
|-
|[[Refrakta indico]]||{{refraktindico|T=20|λ=761|k=4.0|1.4662}}
|-
|[[Ekflama temperaturo]]||36{{GdC|}} <ref>[https://www.chemsrc.com/en/cas/473-55-2_33635.html Chemsrc]</ref>
|-
|[[Solvebleco]]||[[Akvo]]:<1 x 10<sup>-3</sup> g/L<br>Solvebla en acetono, kloroformo kaj hidrokarbonidoj.
|-
|[[Mortiga dozo (LD50)]]||>2000 mg/kg (buŝe)
|- style="background: yellow; color: black"
|colspan="2" style="text-align: center;" |[[GHS pri klasado kaj etikedado de kemiaĵoj|'''GHS etikedigo de kemiaĵoj''']]  
|-
|[[GHS Damaĝo-piktogramoj|GHS Damaĝo Piktogramo]]||<center>{{GHS Piktogramo|02|08}}{{GHS Piktogramo|09}}
|-
|[[GHS pri klasado kaj etikedado de kemiaĵoj|GHS Signalvorto]]||Damaĝa substanco
|-
|[[GHS Deklaroj pri damaĝoj]]||{{H-Frazoj|226|304|411}}
|-
|[[GHS Deklaroj pri antaŭgardoj]]|| {{P-Frazoj|210|233|240|241|242|243|273|280|301+316|303+361+353|331|370+378|391|403+235|405|501}}
|-style="background: yellow;color: black"
|colspan="2" style="text-align: center with=50%;"|<center><small>Escepte kiam indikitaj, datumoj estas prezentataj laŭ iliaj normaj kondiĉoj pri temperaturo kaj premo<br>(25 {{GdC|}} kaj 100 kPa)</small></center>
|}
 
<big>'''Pinano'''</big> estas organika kombinaĵo rezultanta per kataliza reduktado de la [[α-pineno|pineno]]. Ĝi estas senkolora aŭ flaveca likvaĵo, nesolvebla en akvo, sed solvebla en nepolaraj organikaj solvantoj. Ĝi prezentiĝas sub la cis- kaj trans- konfiguracioj. Pinano estas [[alkano|alkana]] [[terpeno]] kaj posedas 10 karbonatomojn kaj 18 hidrogenatomojn. Pinano uzatas en kemiaj sintezoj kaj en la preparado de farmaciaĵoj kaj industriaĵoj. 
 
==Sintezoj==
===Sintezo 1===
* Preparado de la '''pinano''' per kataliza reduktado de la '''pineno''':

{| style = "margin:0.3em auto 0.3em auto; border:5px solid #000000;"
|
[[Dosiero:(-)-a-Pinen.svg|pineno|120ra]] <math>\mathsf{ \xrightarrow [kataliza\,reduktado]{[H]}\, }</math>[[Dosiero:Pinane 2D.png|pinano|120ra]]     
|-
|}


===Sintezo 2===
* Preparado de la '''2-pinanolo''' per oksidado de la '''pinano'''. 2-Pinanolo, ĝiavice, iĝas en [[linalolo]] sub varmigo:

{| style = "margin:0.3em auto 0.3em auto; border:5px solid #000000;"
|
[[Dosiero:Pinane sticks.png|Pinano|120ra]] <math>\mathsf{ \xrightarrow [oksidado]{}\, }</math>[[Dosiero:2-Pinanol sticks.png|2-pinanolo|90ra]] <math>\mathsf{ \xrightarrow [varmigo]{}\, }</math>[[Dosiero:(R)-Linalool molecule ball.png|linalolo|120ra]]    
|-
|}


===Sintezo 3===
* Preparado de la '''hidroperoksido''' per oksidado de '''pinano''':

{| style = "margin:0.3em auto 0.3em auto; border:5px solid #000000;"
|
[[Dosiero:Pinane_oxidation.png|oksidado de la pinano|320ra]] 
|-
|}

==Vidu ankaŭ==
* [[Alkano#Fizika tabelo de la alifataj alkanoj|Alkanoj]]

== Referencoj ==
{{referencoj|3}}
[[Kategorio:Alkanoj]]