Vidi fonton por 3-Nonino

{{Vidu ankaŭ|1-Oktino|1-Dekino|1-Nonino|2-Nonino|4-Nonino}}
{{Tabela informkesto|Informkesto kemia substanco}} 
{| class="wikitable floatright" width=10%
|-style="background: yellow; color: white"
|colspan="2" style="text-align: center;"|<span style="text-shadow:gray 4px 4px 2px;"><font face="Arial" color="blue"><span style="font-size:200%;">3-Butinilpentano</span></span>
|-
||[[Kemia formulo]]||<center><span style="font-size:300%;"> <span style="text-shadow:gray 4px 4px 2px;"><font face="Trebuchet MS" color="blue"><b>C<sub>9</sub>H<sub>16</sub></b></font></span></span></center>
|-
|colspan="2" style="text-align: center;"|<center>[[Dosiero:3-Nonyne sticks.png|300px|3-Nonino]]</center>
|- style="background: green; color: white"
|colspan="2" style="text-align: center;" |<center>'''Bastona kemia strukturo de la <br>3-Nonino'''</center>
|-
|colspan="2" style="text-align: center;"|<center>[[Dosiero:3-Nonyne 3D.png|300px|3-Nonino]]</center>
|- style="background: green; color: white"
|colspan="2" style="text-align: center;" |<center>'''Tridimensia kemia strukturo de la 3-Nonino'''</center>
|- style="background: green; color: white"
|colspan="2" style="text-align: center;" |<big>Alternativa(j) nomo(j)</big>
|-
|colspan="2" style="text-align: center;" |
|-
|[[CAS-numero|CAS-numero-kodo]]||[https://commonchemistry.cas.org/detail?cas_rn=20184-89-8 20184-89-8]<br>
|-
|[[ChemSpider|ChemSpider kodo]]||[http://www.chemspider.com/Chemical-Structure.124051.html 124051]
|-
|[[PubChem|PubChem-kodo]]||[https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/140649 140649]
|- style="background: green; color: white"
|colspan="2" style="text-align: center;" |'''Fizikaj proprecoj'''
|-
|[[Aspekto]]||senkolora likvaĵo
|-
|[[Molmaso]]||124,22604 g mol<sup>−1</sup>
|-
|[[Denseco]]||0,762 g/cm<sup>−3</sup><ref>[https://m.chemicalbook.com/ProductChemicalPropertiesCB8678249_EN.htm Chemical Book]</ref>
|-
|[[Fandpunkto]]||-47,7{{GdC|}} <ref>[https://comptox.epa.gov/dashboard/chemical/properties/DTXSID60174014 EPA United States Environmental Protection Agency EPA United States Environmental Protection Agency]</ref>
|-
|[[Bolpunkto]]||156,9°C <ref>[https://www.chemnet.com/cas/supplier.cgi?terms=20184-89-8&l=en&exact=dict&f=plist&mark=&submit.x=0&submit.y=0 Chemnet]</ref><ref>[https://www.guidechem.com/encyclopedia/3-nonyne-dic155048.html GuideChem]</ref>
|-
|[[Refrakta indico]]||{{refraktindico|T=20|λ=761|k=4.0|1.4340}}
|-
|[[Ekflama temperaturo]]||37,6{{GdC|}} <ref>[https://www.chemsrc.com/en/cas/20184-89-8_552810.html Chemsrc]</ref>
|-
|[[Solvebleco]]||[[Akvo]]:<1 x 10<sup>-3</sup> g/L
|-
|[[Mortiga dozo (LD50)]]||>2000 mg/kg (buŝe)
|- style="background: yellow; color: black"
|colspan="2" style="text-align: center;" |[[GHS pri klasado kaj etikedado de kemiaĵoj|'''GHS etikedigo de kemiaĵoj''']]  
|-
|[[GHS Damaĝo-piktogramoj|GHS Damaĝo Piktogramo]]||<center>{{GHS Piktogramo|02|08}}
|-
|[[GHS pri klasado kaj etikedado de kemiaĵoj|GHS Signalvorto]]||Averto
|-
|[[GHS Deklaroj pri damaĝoj]]||{{H-Frazoj|226|304}}
|-
|[[GHS Deklaroj pri antaŭgardoj]]|| {{P-Frazoj|210|233|240|241|242|243|280|301+316|303+361+353|331|370+378|403+235|405|501}}
|-style="background: yellow;color: black"
|colspan="2" style="text-align: center with=50%;"|<center><small>Escepte kiam indikitaj, datumoj estas prezentataj laŭ iliaj normaj kondiĉoj pri temperaturo kaj premo<br>(25 {{GdC|}} kaj 100 kPa)</small></center>
|}
 
<big>'''3-Nonino'''</big> aŭ <big>'''pentil-1-butino'''</big> estas organika kombinaĵo rezultanta per traktado de '''1-kloro-1-butino''' kaj '''pentano'''. Ĝi estas senkolora likvaĵo, nesolvebla en akvo, sed solvebla en nepolaraj organikaj solvantoj. Ĝi prezentas 1-butinilan grupon ligitan al pentila grupo. 3-Nonino estas [[alkino|alkina]] hidrokarbonido kaj posedas 9 karbonatomojn kaj 16 hidrogenatomojn. 3-Nonino uzatas en kemiaj sintezoj kaj en la preparado de farmaciaĵoj kaj industriaĵoj. 
 
==Sintezoj==
===Sintezo 1===
* Preparado de la '''3-nonino''' per traktado de '''1-kloro-1-butino''' kaj '''pentano''':

{| style = "margin:0.3em auto 0.3em auto; border:5px solid #000000;"
|
[[Dosiero:1-Chloro-1-butyne 3D.png|1-Kloro-1-butino|120ra]] +[[Dosiero:Pentane 3D.png|pentano|120ra]] <math>\mathsf{ \xrightarrow []{}\, }</math>[[Dosiero:3-Nonyne 3D.png|3-Nonino|160ra]] +[[Dosiero:Hydrogen-chloride-3D-vdW-labelled.svg|klorida acido|70ra]]   
|-
|}


===Sintezo 2===
* Preparado de la '''3-nonino''' per traktado de '''1-kloro-2-pentino''' kaj '''butano''':

{| style = "margin:0.3em auto 0.3em auto; border:5px solid #000000;"
|
[[Dosiero:1-Chloro-2-pentyne 3D.png|1-Kloro-2-pentino|120ra]] +[[Dosiero:Butane 3D.png|butano|120ra]] <math>\mathsf{ \xrightarrow []{}\, }</math>[[Dosiero:3-Nonyne 3D.png|3-Nonino|160ra]] +[[Dosiero:Hydrogen-chloride-3D-vdW-labelled.svg|klorida acido|70ra]]   
|-
|}

===Sintezo 3===
* Preparado de la '''3-nonino''' per traktado de '''butilmagnezia klorido''' kaj '''1-kloro-2-pentino''':

{| style = "margin:0.3em auto 0.3em auto; border:5px solid #000000;"
|
[[Dosiero:Butyl magnesium chloride 3D.png|Butilmagnezia klorido|120ra]] +[[Dosiero:1-Chloro-2-pentyne 3D.png|1-Kloro-2-pentino|120ra]] <math>\mathsf{ \xrightarrow []{}\, }</math>[[Dosiero:3-Nonyne 3D.png|3-Nonino|160ra]] +[[Dosiero:Magnesium chloride 3D.png|magnezia klorido|120ra]]   
|-
|}

===Sintezo 4===
* Preparado de la '''3-nonino''' per traktado de '''1-kloro-3-heksino''' kaj '''propano''':

{| style = "margin:0.3em auto 0.3em auto; border:5px solid #000000;"
|
[[Dosiero:1-Chloro-3-hexyne 3D.png|1-Kloro-3-heksino|120ra]] +[[Dosiero:Propane 3D.png|propano|80ra]] <math>\mathsf{ \xrightarrow []{}\, }</math>[[Dosiero:3-Nonyne 3D.png|3-Nonino|160ra]] +[[Dosiero:Hydrogen-chloride-3D-vdW-labelled.svg|klorida acido|70ra]]   
|-
|}


===Sintezo 5===
* Preparado de la '''3-nonino''' per traktado de '''3-heksino''' kaj '''kloropropano''':

{| style = "margin:0.3em auto 0.3em auto; border:5px solid #000000;"
|
[[Dosiero:3-Hexyne 3D.png|3-heksino|120ra]] +[[Dosiero:Chloropropane 3D.png|kloropropano|120ra]] <math>\mathsf{ \xrightarrow []{}\, }</math>[[Dosiero:3-Nonyne 3D.png|3-Nonino|160ra]] +[[Dosiero:Hydrogen-chloride-3D-vdW-labelled.svg|klorida acido|70ra]]   
|-
|}

==Vidu ankaŭ==
* [[Alkino]]

== Referencoj ==
{{referencoj|3}}
[[Kategorio:Hidrokarbonidoj]]