Vidi fonton por 3-Noneno

{{Vidu ankaŭ|1-Dekeno|1-Undekeno|1-Noneno|2-Noneno|4-Noneno}}
{{Tabela informkesto|Informkesto kemia substanco}} 
{| class="wikitable floatright" width=10%
|-style="background: yellow; color: white"
|colspan="2" style="text-align: center;"|<span style="text-shadow:gray 4px 4px 2px;"><font face="Arial" color="blue"><span style="font-size:200%;">Pentilbutileno</span></span>
|-
||[[Kemia formulo]]||<center><span style="font-size:300%;"> <span style="text-shadow:gray 4px 4px 2px;"><font face="Trebuchet MS" color="blue"><b>C<sub>9</sub>H<sub>18</sub></b></font></span></span></center>
|-
|colspan="2" style="text-align: center;"|<center>[[Dosiero:3-Nonene sticks.png|300px|3-Noneno]]</center>
|- style="background: green; color: white"
|colspan="2" style="text-align: center;" |<center>'''Bastona kemia strukturo de la <br>3-noneno'''</center>
|-
|colspan="2" style="text-align: center;"|<center>[[Dosiero:3-Nonene 3D.png|300px|3-Noneno]]</center>
|- style="background: green; color: white"
|colspan="2" style="text-align: center;" |<center>'''Tridimensia kemia strukturo de la 3-noneno'''</center>
|- style="background: green; color: white"
|colspan="2" style="text-align: center;" |<big>Alternativa(j) nomo(j)</big>
|-
|colspan="2" style="text-align: center;" |
|-
|[[CAS-numero|CAS-numero-kodo]]||[https://m.chemicalbook.com/ProductChemicalPropertiesCB41254347_EN.htm 125146-82-9]<br>[https://comptox.epa.gov/dashboard/chemical/details/DTXSID90871307 20063-77-8]<br>
|-
|[[ChemSpider|ChemSpider kodo]]||[http://www.chemspider.com/Chemical-Structure.4516598.html 4516598]
|-
|[[PubChem|PubChem-kodo]]||[https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/88350 88350]
|- style="background: green; color: white"
|colspan="2" style="text-align: center;" |'''Fizikaj proprecoj'''
|-
|[[Aspekto]]||senkolora likvaĵo
|-
|[[Molmaso]]||126,24192 g mol<sup>−1</sup>
|-
|[[Denseco]]||0,739 g/cm<sup>−3</sup><ref>[https://www.guidechem.com/encyclopedia/e-non-3-ene-dic70555.html GuideChem]</ref>
|-
|[[Fandpunkto]]||-78,6{{GdC|}} <ref>[https://comptox.epa.gov/dashboard/chemical/properties/DTXSID90871307 EPA United States Environmental Protection Agency]</ref>
|-
|[[Bolpunkto]]||146,8°C <ref>[https://www.chemsrc.com/en/cas/125146-82-9_1669696.html Chemsrc]</ref>
|-
|[[Refrakta indico]]||{{refraktindico|T=20|λ=761|k=4.0|1.4270}}
|-
|[[Ekflama temperaturo]]||32,2{{GdC|}} <ref>[https://www.chemnet.com/cas/supplier.cgi?terms=125146-82-9&l=en&exact=dict&f=plist&mark=&submit.x=0&submit.y=0 Chemnet]</ref>
|-
|[[Solvebleco]]||[[Akvo]]:<1 x 10<sup>-3</sup> g/L
|-
|[[Mortiga dozo (LD50)]]||>2000 mg/kg (buŝe)
|- style="background: yellow; color: black"
|colspan="2" style="text-align: center;" |[[GHS pri klasado kaj etikedado de kemiaĵoj|'''GHS etikedigo de kemiaĵoj''']]  
|-
|[[GHS Damaĝo-piktogramoj|GHS Damaĝo Piktogramo]]||<center>{{GHS Piktogramo|07}}
|-
|[[GHS pri klasado kaj etikedado de kemiaĵoj|GHS Signalvorto]]||Averto
|-
|[[GHS Deklaroj pri damaĝoj]]||{{H-Frazoj|226}}
|-
|[[GHS Deklaroj pri antaŭgardoj]]|| {{P-Frazoj|210|233|240|241|242|243|280|303+361+353|370+378|403+235|501}}
|-style="background: yellow;color: black"
|colspan="2" style="text-align: center with=50%;"|<center><small>Escepte kiam indikitaj, datumoj estas prezentataj laŭ iliaj normaj kondiĉoj pri temperaturo kaj premo<br>(25 {{GdC|}} kaj 100 kPa)</small></center>
|}
 
<big>'''3-Noneno'''</big> aŭ <big>'''butenilpentano'''</big> estas organika kombinaĵo rezultanta per senhidratigado de la '''3-nonanolo''' en acida medio. Ĝi estas senkolora, brulema likvaĵo, nesolvebla en akvo, sed solvebla en nepolaraj organikaj solvantoj. 3-Noneno estas [[alkeno|alkena]] hidrokarbonido kaj posedas 9 karbonatomojn kaj 18 hidrogenatomojn. Ĝi prezentas butenilan grupon ligitan al pentila grupo kaj povas ekzisti en la konfiguracioj cis- kaj trans- pro la duoblaj ligiloj.  3-Noneno uzatas en kemiaj sintezoj kaj en la preparado de farmaciaĵoj kaj industriaĵoj. 
 
==Sintezoj==
===Sintezo 1===
* Preparado de la '''3-noneno''' per senhidratigado de la '''3-nonanolo''' en acida medio:

{| style = "margin:0.3em auto 0.3em auto; border:5px solid #000000;"
|
[[Dosiero:3-Nonanol 3D.png|3-nonanolo|160ra]] <math>\mathsf{ \xrightarrow [-\,H_2O]{H_2SO_4}\, }</math>[[Dosiero:3-Nonene 3D.png|3-Noneno|160ra]]     
|-
|}


===Sintezo 2===
* Preparado de la '''3-noneno''' per senklorigo de la '''3-kloro-nonano''':

{| style = "margin:0.3em auto 0.3em auto; border:5px solid #000000;"
|
[[Dosiero:3-Chloro-decane 3D.png|3-kloro-nonano|160ra]] <math>\mathsf{ \xrightarrow [-\,HCl]{NaOH}\, }</math>[[Dosiero:3-Nonene 3D.png|3-Noneno|160ra]]     
|-
|}


===Sintezo 3===
* Preparado de la '''3-noneno''' per traktado de '''1-kloro-1-buteno''' kaj '''pentano''':

{| style = "margin:0.3em auto 0.3em auto; border:5px solid #000000;"
|
[[Dosiero:1-Chloro-1-butene 3D.png|1-kloro-1-buteno|70ra]] +[[Dosiero:Pentane 3D ball.png|pentano|120ra]] <math>\mathsf{ \xrightarrow []{}\, }</math>[[Dosiero:3-Nonene 3D.png|3-Noneno|160ra]] +[[Dosiero:Hydrogen-chloride-3D-vdW-labelled.svg|klorida acido|70ra]]   
|-
|}


===Sintezo 4===
* Preparado de la '''3-noneno''' per traktado de '''1-kloro-1-buteno''' kaj '''kloropentano''' en ĉeesto de '''zinko''':

{| style = "margin:0.3em auto 0.3em auto; border:5px solid #000000;"
|
[[Dosiero:1-Chloro-1-butene 3D.png|1-kloro-1-buteno|80ra]] +[[Dosiero:1-Chloro-pentane 3D.png|pentila klorido|120ra]][[Dosiero:Zinc element 3D.png|zinko|70ra]]  <math>\mathsf{ \xrightarrow []{}\, }</math>[[Dosiero:3-Nonene 3D.png|3-Noneno|160ra]] +[[Dosiero:Zinc chloride 3D.png|zinka klorido|120ra]]

|-
|}

===Sintezo 5===
* Preparado de la '''3-nonilbenzeno''' per traktado de '''3-noneno''' kaj '''benzeno''':

{| style = "margin:0.3em auto 0.3em auto; border:5px solid #000000;"
|
[[Dosiero:3-Nonene 3D.png|3-noneno|160ra]] +[[Dosiero:Benzene 3D.png|benzeno|80ra]] +[[Dosiero:3-Phenyl-nonane 3D.png|nonilbenzeno|160ra]]    
|-
|}
</center>

==Vidu ankaŭ==
* [[Hidrokarbonido]]

== Referencoj ==
{{referencoj|3}}
[[Kategorio:Hidrokarbonidoj]]