Vidi fonton por 3-Metila-2-pentanono

{{Vidu ankaŭ|4-Metila-2-pentanono|Metila s-butila etero|Metila s-butila sulfido|Metila s-butila ketono|Metila s-butila dusulfido}}
{{Tabela informkesto|Informkesto kemia substanco}}
{| class="wikitable floatright" width=10%
|-style="background: yellow; color: white"
|colspan="2" style="text-align: center;"|<span style="text-shadow:gray 4px 4px 2px;"><font face="Arial" color="blue"><span style="font-size:200%;">Metila sekbutila ketono</span></span>
|-
||[[Kemia formulo]]||<center><span style="font-size:300%;"> <span style="text-shadow:gray 4px 4px 2px;"><font face="Trebuchet MS" color="blue">'''C<sub>6</sub>H<sub>12</sub>O'''</font></span></span></center>
|-
|colspan="2" style="text-align: center;"|<center>[[Dosiero:3-Methyl-2-pentanone sticks.png|300ra|3-Metila-2-pentanono]]</center>
|- style="background: green; color: white"
|colspan="2" style="text-align: center;" |<center>'''Bastona kemia strukturo de la <br />Metila sekbutila ketono'''</center>
|-
|colspan="2" style="text-align: center;"|<center>[[Dosiero:3-Methyl-2-pentanone 3D.png|300ra|3-Metila-2-pentanono]]</center>
|- style="background: green; color: white"
|colspan="2" style="text-align: center;" |<center>'''Tridimensia kemia strukturo de la Metila sekbutila ketono'''</center>
|- style="background: green; color: white"
|colspan="2" style="text-align: center;" |<big>Alternativa(j) nomo(j)</big>
|-
|colspan="2" style="text-align: center;" |
* Etila heptadekila ketono
* 3-Okso-ejkozano
|-
|[[CAS-numero|CAS-numero-kodo]]||[https://commonchemistry.cas.org/detail?cas_rn=565-61-7 565-61-7]<br />
|-
|[[ChemSpider|ChemSpider kodo]]||[http://www.chemspider.com/Chemical-Structure.10788.html 10788]
|-
|[[PubChem|PubChem-kodo]]||[https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/11262 11262]
|- style="background: green; color: white"
|colspan="2" style="text-align: center;" |'''Fizikaj proprecoj'''
|-
|[[Aspekto]]||senkolora likvaĵo<ref>[https://haz-map.com/Agents/10956 Haz Map]</ref><ref>[https://www.chemicalbook.com/ProductList_En.aspx?kwd=565-61-7 Chemical Book]</ref>
|-
|[[Molmaso]]||100,16068 g mol<sup>−1</sup>
|-
|[[Denseco]]||0,815 g/cm<sup>−3</sup><ref name=Guide>[https://www.guidechem.com/cas/565-61-7.html GuideChem]</ref>
|-
|[[Fandpunkto]]||-64,6°C <ref>[https://comptox.epa.gov/dashboard/chemical/properties/DTXSID4021634 EPA United States Environmental Protection Agency]</ref><br />-106°C <ref name=Guide/>
|-
|[[Bolpunkto]]||118°C <ref>[https://www.chemsrc.com/en/cas/565-61-7_195732.html Chemsrc]</ref>
|-
|[[Refrakta indico]]||{{refraktindico|T=20|λ=761|k=4.0|1.3987}}
|-
|[[Ekflama temperaturo]]||16,7°C <ref>[https://www.chemnet.com/cas/supplier.cgi?terms=565-61-7&l=no&exact=dict&f=plist&mark=&submit.x=0&submit.y=0 Chemnet]</ref>
|-
|[[Solvebleco]]||[[Akvo]]:1,182 g/L<ref>[http://www.thegoodscentscompany.com/data/rw1191731.html The Good Scents Company]</ref><br />Solvebla en alkoholo.
|-
|[[Mortiga dozo (LD50)]]||5000 mg/kg (buŝe)
|- style="background: yellow; color: black"
|colspan="2" style="text-align: center;" |[[GHS pri klasado kaj etikedado de kemiaĵoj|'''GHS etikedigo de kemiaĵoj''']]
|-
|[[GHS Damaĝo-piktogramoj|GHS Damaĝo Piktogramo]]||<center>{{GHS Piktogramo|02|07}}
|-
|[[GHS pri klasado kaj etikedado de kemiaĵoj|GHS Signalvorto]]||Averto
|-
|[[GHS Deklaroj pri damaĝoj]]||{{H-Frazoj|290|302|314|315||318|319||330|335}}
|-
|[[GHS Deklaroj pri antaŭgardoj]]|| {{P-Frazoj|234|260|261|264|264+265|271|280|284|301+330+331|302+361+354|304+340|305+354+338|316|317|320|321|363|390|403+233|405|406|501}}
|-style="background: yellow;color: black"
|colspan="2" style="text-align: center with=50%;"|<center><small>Escepte kiam indikitaj, datumoj estas prezentataj laŭ iliaj normaj kondiĉoj pri temperaturo kaj premo<br />(25 °C kaj 100 kPa)</small></center>
|}

<big>'''3-Metila-2-pentanono'''</big> aŭ <big>'''metila sekbutila ketono'''</big> estas organika kombinaĵo rezultanta el interagado de la [[acetaldehido]] kaj '''2-klorobutano'''. Ĝi estas senkolora, brulema likvaĵo kun agrabla odoro, malmulte solvebla en akvo. 3-Metila-2-pentanono posedas 6 karbonatomojn, 12 hidrogenatomojn kaj 1 oksigenatomon. 3-Metila-2-pentanono, ankaŭ konata kiel metila izopentia lketono, estas tre volatila organika komponaĵo, kaj estas vaste uzata en la kampoj de la organika sintezo, scienca esplorado kaj laboratoriaj eksperimentoj. Ĉi tiu komponaĵo estas senkolora likvaĵo kun akra odoro kaj estas ofte uzata kiel solvanto, kiel reakciaĵo en organika sintezo kaj kiel krudmaterialo por la produktado de aliaj komponaĵoj.

3-Metila-2-pentanono povas esti sintezita per pluraj metodoj, inkluzive de la senhidratigo de la 3-Metila-2-pentanolo, la kondensado de acetaldehido kaj 2-kloro-butano, kaj la interagado de la etila klorido kun 2-butanolo. La senhidratigo de 3-Metila-2-pentanolo estas la plej efika kaj kostefika metodo por sintezi 3-Metila-2-pentanono. Ĉi tiu metodo implicas la reakcion de 3-Metila-2-pentanono kun forta acida katalizilo, kiel sulfata acido, je temperaturo de 180-200°C. La reakcio produktas 3-Metila-2-pentanonon kaj akvon kiel la kromproduktoj.

3-Metila-2-pentanono havas ampleksan gamon da sciencaj esploraj aplikoj, inkluzive de ĝia uzo kiel solvanto en la sintezo de farmaciaĵoj, ĝia uzo kiel reakciaĵo en organika sintezo, kaj ĝia uzo kiel krudmaterialo por la produktado de aliaj komponaĵoj. Ĝi ankaŭ estas uzata en la sintezo de polimeroj kaj en la sintezo de metalkompleksoj. Krome, 3-Metila-2-pentanono estis uzata en la studo de la efikoj de malpurigaĵoj sur la medio, same kiel en la studo de la efikoj de drogoj sur la korpo.

Rilate al la mekanismo de ago, tamen, ĝi supozeble funkcias kiel solvanto, permesante al aliaj molekuloj interagi pli facile inter si. Ĝi ankaŭ verŝajne funkcias kiel reakciaĵo, permesante al aliaj molekuloj reakcii unu kun la alia pli rapide. Plie, ĝi verŝajne funkcias kiel krudmaterialo por la produktado de aliaj kunmetaĵoj, kiel ekzemple polimeroj kaj metalkompleksoj.

3-Metila-2-pentanono estis trovita ne havi adversajn efikojn sur la homa korpo. Ĝi ne estas toksa, kaj ĝi kaŭzas nenian malfavoran reakcion en homoj. Oni ankaŭ scias ne kaŭzi ajnajn alergiajn reakciojn aŭ haŭtan iriton. Krome, 3-Metila-2-pentanono estas konsiderata ne-kancerogena kaj ne-mutagena.<ref>[https://www.benchchem.com/product/b1360105 BenchChem]</ref>

== Sintezoj ==
=== Sintezo 1 ===
* Preparado de la '''3-Metila-2-pentanono''' per traktado de '''3-Kloro-2-pentanono''' kaj '''metano''':

{| style = "margin:0.3em auto 0.3em auto; border:5px solid #000000;"
|
[[Dosiero:3-Chloro-2-pentanone 3D.png|3-Kloro-2-pentanono|120ra]] +[[Dosiero:Methane 3D.png|metano|90ra]] <math>\mathsf{ \xrightarrow []{}\, }</math>[[Dosiero:3-Methyl-2-pentanone 3D.png|3-Metila-2-pentanono|120ra]] +[[Dosiero:Hydrogen-chloride-3D-vdW-labelled.svg|klorida acido|50ra]]
|-
|}

=== Sintezo 2 ===
* Preparado de la '''3-Metila-2-pentanono''' per traktado de '''2-Klorobutano''' kaj '''acetaldehido''':

{| style = "margin:0.3em auto 0.3em auto; border:5px solid #000000;"
|
[[Dosiero:2-Chlorobutane 3D.png|2-Klorobutano|120ra]] +[[Dosiero:Acetaldehyde 3D.png|acetaldehido|120ra]] <math>\mathsf{ \xrightarrow []{}\, }</math>[[Dosiero:3-Methyl-2-pentanone 3D.png|3-Metila-2-pentanono|120ra]] +[[Dosiero:Hydrogen-chloride-3D-vdW-labelled.svg|klorida acido|50ra]]
|-
|}

=== Sintezo 3 ===
* Preparado de la '''3-Metila-2-pentanono''' per traktado de '''etila klorido''' kaj '''2-butanolo''':

{| style = "margin:0.3em auto 0.3em auto; border:5px solid #000000;"
|
[[Dosiero:Chloroethane 3D.png|etila klorido|120ra]] +[[Dosiero:R-Butan-2-ol-3D-balls.png|2-butanolo|120ra]] <math>\mathsf{ \xrightarrow []{}\, }</math>[[Dosiero:3-Methyl-2-pentanone 3D.png|3-Metila-2-pentanono|120ra]] +[[Dosiero:Hydrogen-chloride-3D-vdW-labelled.svg|klorida acido|50ra]]
|-
|}

=== Sintezo 4 ===
* Preparado de la '''3-Metila-2-pentanono''' per oksidigado de la '''3-Metila-2-pentanolo''':

{| style = "margin:0.3em auto 0.3em auto; border:5px solid #000000;"
|
[[Dosiero:3-Methyl-2-pentanol 3D.png|3-Metila-2-pentanolo|120ra]] <math>\mathsf{ \xrightarrow [H^+]{KMnO_4}\, }</math>[[Dosiero:3-Methyl-2-pentanone 3D.png|3-Metila-2-pentanono|120ra]]
|-
|}

== Vidu ankaŭ ==
* [[Ketono#Kelkaj ketonoj|Ketonoj]]

== Referencoj ==
{{Referencoj|3}}

[[Kategorio:Ketonoj|M]]